~ ~ O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi

~  ~ 
 
11-MAVZU. ҚОРАХОНИЙЛАР ВА ҒАЗНАВИЙЛАР  
ДАВЛАТИNING ТАШКИЛ ТОПИШИ. 
 
 
11.1.MA’RUZANI OLIB BORISh TEXNOLOGIYaSI 
 
Talabalar soni: 
O’quv vaqti: 2 soat 
Mashg’ulot shakli: 
Informatsion ma’ruza 
Ma’ruza rejasi: 
1. Qoraxoniylar davlatining tashkil topishi. 
2. Qoraxoniylar davlatida davlat boshqaruvi va xo’jalik hayoti. 
3. Qoraxoniylar davrida Movarounnahrda ijtimoiy hayot va islom dini. 
4. G’aznaviylar davlatining tashkil topishi. 
Mashg’ulotning maqsadi: Qoraxoniylar va g’aznaviylar davlatining tashkil topishi haqida chuqur 
bilimlar hosil qilish. 
Ma’ruza mazmuni: Mavzuning tarixshunosligi. Yettisuv va Qoshg’arda Qoraxoniylar davlatining 
tashkil topishidagi tarixiy shart-sharoitlar. Qarluqlar, jigilar (chigil), yag’molar, tuxsi va arg’ullarning 
ijtimoiy va iqtisodiy hayoti. X asrda bu qabilalarning utroq dehqonchilikka utishi. Yettisuv va 
Qashg’ar qabilalarining Abdulkarim (955-956 yillarda vafot etgan) ismi bilan mashxur bo’lgan Satuk 
tomonidan birlashtirilishi. Qoraxoniylarning Movarounnaxrga hujumi. Xorazm davlati. Qoraxoniylar 
va g’aznaviylar o’rtasidagi munosabatlar. Qoraxoniylar hukmronligi davrida Movarounnaxrdagi 
ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy hayot. Markazlashtirilgan davlat tizimining yemirilishi. Udel tizimi 
asosida mamlakatni boshqaruv. Soliqlar, dehqonchilik, chorvachilik, hunarmandchilik, savdo. 
Qoraxoniylar davlatining ikki mustaqil davlatga ajiralishi. Qoraxoniylar va Saljuqiylar o’rtasida 
munosabatlar.  
Faznaviylar davlati. Mavzu tarixshunosligi. Faznada mustaqil hokimlik o’rnatish uchun harakat. 
Alptakin-Fazna hukmdori. (962 i.) Sobuqtakin hukmronligi (977-997 i). Maxmud Faznaviy (998-1030 
i.) g’aznaviylar davlatining asoschisi. Maxmudning Qoraxoniylar bilan munosabati. Maxmud 
Faznaviy va Saljuqiylar. g’azovat shiori ostida shimoliy Hindistonga yurishlar. Sulton Ma’sud 
hukmronligi. Faznaviylar va Saljuqiylar o’rtasidagi munosabatlarning keskinlashuvi. Dandanakon 
(1040 i.) yonidagi jang. Sulton Ma’sud qo’shinining yengilishi g’aznaviylar davlatining inkirozi. 
Pedagogik vazifalar: Yettisuv va Qoshg’arda Qoraxoniylar davlatining tashkil topishidagi tarixiy 
shart-sharoitlar haqida to’liq ma’lumot beradi. Qoraxoniylar davlatining ikki mustaqil davlatga 
ajiralishi haqida keng tushuncha beradi.  
O’qitish vositalari: 
Interfaol usul, tarqatma materiallar. 
O’qitish usuli va shakli 
Ma’ruza, savol va topshiriqlar, aqliy xujum, guruhlar bo’lib ishlash. 
O’qitish sharoiti 
Elektron darsliklar tashkil etish. 
Monitoring va baholash 
Og’zaki nazorat, test usuli, o’z-o’zini nazorat qilish va reyting tizimi 
asosida baholash.