Ona tili umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 10-sinfi uchun darslik

95
Mustaqil 
bajaraman
Topshiriq. 
Berilgan fikrni diqqat bilan o‘qing. Basharti rassom bo‘lsangiz, ona tilingizni 
qanday tasvirlagan bo‘lar edingiz? Tasavvuringizni qog‘ozda ifodalashga urinib ko‘ring. 
O‘zbek tilim boshqalarga qandoq, bilmayman, lekin men uchun dunyoda eng boy, eng 
go‘zal, eng barkamol til. O‘zbekcha gapirib tilim chiqqan, qo‘limga qalam olib o‘zbekcha 
yozganman, qalbim sevinchlari va iztiroblarini o‘zbekchada qog‘ozga tushirganman. Unga 
mehrimni, minnatdorligimni izhor etib bir kitob yozsam, degan niyatim bor. Yozganlarim 
she'r bo‘lmasa-da, she'rdek o‘qilsa, deyman. Ona tilimning ko‘rki, barvasta qomati 
sahifalardan bo‘y ko‘rsatib tursa, deyman. Orzularim ko‘p. Qani edi parvozim orzularim 
qadar yuksak bo‘lsa... 
(Erkin Vohidov)

---

96
Topshiriq. 
Matnni o‘qing. Ajratib ko‘rsatilgan birliklar ifodalayotgan tagma’nolarni 
izohlang. Ularning badiiy qimmatiga baho bering.
27-dars
Hoji entikdi va:
— Rajabbeknikida bo‘lg‘an majlisni sen bilasanmi?..— deb so‘radi.
— Bilaman.
— Bilsang, — dedi hoji, 
— manim ustimga mundog‘ tuhmat orttirishdan 
uyal, bola!
— Rajabbeknikida bu kengash bo‘lmag‘anmidi?
— Bo‘lg‘an edi.
— Bo‘lg‘an bo‘lsa, tag‘in nega o‘zingizni 
quruqqa olasiz
?
Yusufbek hoji boladan kulgandek qilib iljaydi.
— Ba’zi 
yengil
muhokamalaring onangnikidan qolishmaydir, Otabek! — dedi. — 
Majlisdan xabaring bo‘lg‘an bo‘lsa, kim qaysi fikrda qolg‘anini ham bilarsan?
— Yo‘q.
— Majlisda nimadan bahs qiling‘anini-chi?
— Majlisda nima muzokarasi bo‘lg‘anini ham bilmayman va lekin o‘sha majlis faqat 
qipchoqlarga qatli om uchun yig‘ilgan ekan, deb kecha ishondim. Majlisingiz a’zolarining 
sizdan boshqasi nega yigit to‘plab, Qo‘qong‘a ketdilar va ular Qo‘qong‘a yetmaslaridanoq 
nega bu vahshat boshlandi?
— Bu muhokamang to‘g‘ri. Ammo otangni ham shu jonivorlar orasig‘a qo‘shib 
o‘ltirishing