Ona tili umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 10-sinfi uchun darslik

xon-ona
va “begim” “mening 
begim” emas, 
bek-ona
degan ma’noda ekan. 
(A.Rustamov. “So‘z xususida so‘z”, 125-bet)
Ayrim yigitchalar, ular bir lagandan yoki bir 
dasturxondan taom yeyishga taklif qilinganda, 
“Sheriklik oshni it yemaydi, men yeymanmi?”
deb 
taklifni rad etadilar. Mazkur maqolni bunday ishlatish 
mutlaqo noto‘g‘ridir. Chunki bu maqol oshni it va itga 
o‘xshaganlargina yematdi, inson esa, aksincha, taomni 
o‘zgalar bilan baham ko‘radi, yolg‘iz taom yeyolmaydi, 
degan mazmundadir. Ko‘pchilikning bir lagandan osh 
yeyishi ahillik alomati hisoblanadi va bu bolalarni ahillikka 
hamda bir-biriga mehribon bo‘lishga o‘rgatish uchun maxsus qilinadi. Shunda kichkina 
bolalar bir-biri bilan chiqisholmay qolsalar, ularga odam bolasi bir-biri bilan hech narsani 
talashmasligini, talashish, urishish hayvonga, ayniqsa, itga xos ekanligini tushuntirib, 
bolalarni tartibga o‘rgatish maqsadida “sheriklik oshni it yemaydi”, deyildai. Agar bola 
biror narsani o‘zi ham yemay, birovga ham bermasa, unda u bolaga, itlik qildi, deyildadi. 
Chunki it o‘zi to‘ygandan keyin ham irillab, ovqat oldiga boshqalarni yo‘latmaydi.
Demak, sheriklik oshni it yemas ekan, inson bolasi esa aqlli, esi, hushi bo‘lgani 
uchun sheriklik oshni yer ekan va bu uning insoniy xususiyati ekan.
(A.Rustamov. “So‘z xususida so‘z”, 82- bet)
SHERIKLIK OSHNI IT YEMAYDI
TI
L 
SANDIG
‘I
26.5-mashq. 
“Bo‘sh o‘tirma, bosh qotir”.
Fors donishmandlari fikricha, saltanatda har doim egri va qing‘ir ishlarni qiluvchi 
amaldorlar shoh yonidan joy olishgan. To‘g‘riso‘z va vijdonli insonlar esa doimo chetda 
qolib ketishgan. 
Savol: donishmandlar o‘zlarining bu fikriga isbot sifatida nimani misol keltirishadi? 
Rasmlar orasidan javobni topib, izohlab bering.

---