O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

Visparad. 
Vispirad - beshinchi daftar, 24 bobdan iborat. Asosan, 
jamiki olam peshvolarini madh qiladi. Ayrim o‘rinlarda Zavt va Raspiy 
birgalikda olqish aytsalar, ayrim o‘rinlarda yo Zavt yoki Raspiy olam 
peshvolariga olqish aytadilar. Bu dafitaming umumiy mohiyati, butun 
olam Xudoniki degan ta’limotni ilgari surishdan iborat.
“Kichik Avesto” yoki “Xurda Avesto” oltinchi daftar deb yuritila- 
di. Bu daftar “Avesto”ning umumiy mundarijasini ifodalaydi va bugungi
36

---

,,Avesto”ning bo‘limlaridan biri. “Kichik Avesto” asosan, zardushtiylar- 
ning kunduzgi toat-ibodatlari, duo va alqovlaridan tashkil topgan. Jumla­
dan, dastlabki uch alqov Axura Mazdaning Ashah - Haqiqat ekani, olam 
Hukmdori ekani, Haqiqat nurlari ostida eng go‘zal amallami bajaruvc- 
hilardan ogoh ekani haqida bo‘lib, darvishlami asrash uchun Zardushtni 
tftnlaganini aytadi. “Belbog1 bog‘lamoq duosi” qismida Pozand degan din 
irboblaridan biri Mazdaga hamdu sano aytadi va gunohlari uchun tav- 
ba qiladi. U Axura Mazdaga shod-xurramlik va Axrimanga mag‘lubiyat 
tUaydi. Axuraning hamma xohishi bajo bo‘lishini istaydi. “Avesto”ning 
••osiy shioriga ishonishini bayon etadi. Bu shior quyidagilardir:
“Men ezgu andisha bilan andisha yuritganga ishonaman. Men ezgu 
•o'z so‘zlaganga ishonaman. Men ezgu amallining amaliga ishonaman. 
Men mazdoparastlik diniga ishonaman, zero u qurol ushlaganga chang 
•oladi va uni biryoqlik qiladi; u qon-qardoshlik robitalarini mustahkam- 
laydi. U shu qadar pok dindirki, hozirgi va keyingi keladigan dinlar ora- 
lida eng ulug‘i va eng yaxshisidir. Axuraviy, Zardushtiy din” 
(298-bet).
“Surush boj” duosi har kuni bomdod mahali, uyqudan turgach 
o‘qiladigan mashhur mazdoparastlik duolaridandir. Duoning mazmuni- 
Pozand gunohlari uchun tavba qiladi, mazdoparast, zardushtiy va devlar 
dushmani ekanini ta’kidlaydi, ilohlarga hamdu sano aytadi, Surushni ol- 
qishlaydi, g ‘animlar adovatidan asrashni Mazda va Zardushtdan so‘raydi 
vah.
Umuman, “Avesto” kitobi Markaziy Osiyo xalqlari hayotining ham­
ma tomonlarini qamrab olgan.