Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

Biokimyoviy xususiyati.
Brusellalarning proteolitik fermentlari yo‘q, ular jelatinani suyultirmaydi, sutni 
ivitmaydi. Saxorolitik xususiyati kuchsiz. Ularning ba‘zi bir shtammlarigina dekstroza, 
galaktoza, ksiloza, levulezani, rabinozani parchalaydi. 
Br.abortus
va 
Br. suis
lar 
vodorod sulfid ajratadi. 
Br.melitensis
esa oltingugurt qo‘shilgan muhitdagina hosil 
qiladi. Brusellalarning katalaza aktivligi aniqlangan. 
Chidamliligi
. Brusellalar tashqi muhit ta‘siriga chidamli bo‘ladi. Nam tuproq, 
suvda 3 – 4 oy, qoramol tezigida past haroratda 160 kun, qo‘y junida 1,5 – 5 oy, to‘g‘ri 
tushgan quyosh nurida 2,5 soat yashaydi. Sutda 8 kun, brinza va pishloqda 45 kun,
yog‘da 60 kun, sovuqda saqlangan go‘shtda 20 kun yashaydi. Sut 70
o
C ga qizdirilganda 
30 daqiqada, qaynatilganda 1 – 2 daqiqada o‘ladi. Sutni 70
0
C haroratda 30 daqiqa yoki 
85-90
0
C haroratda 20 soniya Pasterizasiya lanadi. Dezinfeksiya uchun 2 % li o‘yuvchi 
natriy, 20 % yangi sundirilgan ohak, 2 % li formaldegid, 4 % kreolin va hokazolar 
ishlatiladi. 
Patogenligi
. Brusellalar – fakultativ, faqat hujayra ichida, ayniqsa zararlangan 
hayvon organizmining retikuloendotelial sistemasi hujayralarining ichida yashab, 
ko‘payadi.
Patogenezi
. Brusellyoz infeksiyasining kirish darvozalari og‘iz bo‘shlig‘i va nafas 
yo‘llarining shilliq qavatlari, kon‘yunktiva, teridir.
Antigenlik xususiyati
. 
Br.abortus, melitensis, suis 
uchala asosiy brusellalarning 
S
shakli uchun umumiy termostabil antigen va ikikta serologik farqlanuvchi A va M 
antigenlar aniqlangan. Bundan tashqari ulardan hayvonlar uchun o‘ta zaharli somatik 

---

67 
Buaven kompleks – antigen (endotoksin) ajratib olingan. Bu antigen bilan 
immunlanganda – agglyutinin, presepitin, komplement bog‘lovchi moddalar va 
oposoninlar hosil bo‘ladi. Antigenni teri ichiga yuborganda kasal hayvonlarda spesefik 
mahalliy reaksiya paydo bo‘ladi.