Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

Antigen tuzilishi
. Kuydirgi mikrobi devorida polisaxaridli antigen (gapten) 
kapsulasida - polipeptid bor. Polisaxaridli (somatik) antigen issiqlikka chidamli, u 
patmaterialda (teri) uzoq saqlanadi.
Chidamliligi
. Mikrobning vegetativ shakllari 55
0
C da 40 daqiqada, 60
0
Cda 15 
daqiqada, qaynatganda shu zahoti o‘ladi. Yorilmagan jasadda esa 3 sutkagacha 
yashaydi. Qo‘zg‘atuvchi sporalari juda chidamli bo‘lib, 120
0 
C issiq bug‘da 10 daqiqa, 
quruq issiqda 3 soat, qaynatganda 30-60 daqiqa davomida o‘ladi. Dezinfektorlardan- 
10% li o‘yuvchi natriy, 5% li fenol va h.k.lar sporani 2-24 soatda parchalaydi. Basillalar 
tashqi muhitning noqulay sharoitlariga chidamli bo‘lib, bir necha 10 yillib, 100 yilgacha 
yashaydi. 

---

58 
Kuydirgi qo‘zg‘atuvchisining juda ko‘p antogonist mikroblari bor, ularning 
ichida chirituvchi mikroblar muhim ahamiyatga ega. Kuydirgi mikrobi penisillin, 
streptomisin, terromisin, tetrosiklin va boshqa antibiotik larga sezuvchandir. Penisillin 
ta‘sirida qo‘zg‘atuvchi tayoqchasimon shakldan marjon shakliga aylanadi.
 
Diagnozi. 
Epizootologik va klinik ko‘rsatmalar asosida, shuningdek, bakteriologik 
tekshirishlar natijasiga asoslanib qo‘yiladi. Barcha tur va yoshdagi hayvonlarning 
zararlanishi, mavsumiyligi, stasionarligi, kasallikning tasodifiyligi, o‘tkir va yarim o‘tkir 
o‘tishi, isitma va karbunkulalarning borligi, og‘ir umumiy holat, qisqa muddatda o‘lish, 
jasadni ko‘rgandagi ma‘lumotlar, shishish, jasadning qotmasligi, tabiiy teshiklardan qon 
aralash ajratmalar chiqib turishi kuydirgiga shubha qilishga asos bo‘ladi. Shu kompleks 
belgilar majburiy so‘yilgan hayvonlarda ham kuydirgiga shubhalanishga asos bo‘la oladi. 
Laboratoriya tekshirishlari diagnozni tasdiqlaydi. Kuydirgini pasterellyoz, qorason, 
yomon sifatli shish, bradzot, enterotoksemiya va piroplazmidozlardan epizootologik, 
klinik va laboratoriya tekshirishlari natijasida differensiasiya qilish kerak.