Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

Cho‟chqa bolalarida kolibakterioz 
kasallikning paydo bo‘lish vaqti va 
harakteriga qarab farqlanadi- yangi tug‘ilgan cho‘chqa bolalari (3-4 haftagacha)
 
kolibakteriozi va onasidan ajratilgan 2-3 oyligida- shish kasalligi (kolienterotoksemiya). 
Cho‘chqa bolalarida asosan esherixiyaning 08, 0138, 0139, 0141, 026, 018, 045, 055, 
0127, 0142 patogen seroguruhlari uchraydi. 
Yosh cho‘chqa bolalarida kasallik o‘tkir kechib, toksemiya va sepsis belgilari 
bilan, yaimo‘tkir kechganda- toksemiya va diffuz ich ketish bilan namoyon bo‘ladi. 
Shish kasalligi yaxshi boqilgan cho‘chqa bolalarida ko‘p uchraydi, juda o‘tkir (18-24 
soatdan keyin o‘ladi) va yarimo‘tkir shaklda diareya belgilari bilan o‘tadi. Tomirlar 
o‘tkazuvchanligining birdan ortishi tufayli shishlar paydo bo‘ladi va toksikozdan 
hayvon o‘ladi. Patogenezda intoksikasiya va organizmning allergik reaktivligi muhim 
ahamiyatga ega. Shish kasalligini K-antigen 88, 82 yoki 91 saqlovchi ichak 
tayoqchasining gemolitik shtammlari chaqiradi. Esherixiyaning gemolitik shtammlari 
yuqori aktivlikka ega ekstrosellyulyar gemolizin ishlab chiqaradi. 
Kasallikning klinik belgisi entero- yoki neyrotoksin ishlab chiqaradigan 
serotiplarga bog‘liq. Neyrotoksin ishlab chiqaradigan serotipda markaziy nerv 
sistemasi buzilishining belgilari paydo bo‘lib, kasallik shish shaklida namoyon bo‘ladi. 

---

52 
Diagnoz laboratoriyada umumiy qabul qilingan usullarda quyiladi. Qo‘shimcha 
ajratilgan kultura gemolitik aktivlikka tekshiriladi. Lozim topilganda dermonekrotik 
(quyonlarda) va plazmokaogulyasiya qilish xususiyatlari, shuningdek oq sichqonlarda 
virulentligi (0,5 ml sutkalik bulon kulturasi qorin bo‘shlig‘iga yuboriladi) tekshiriladi. 
Biopreparatlardan 
maxsus polivalentli zardob (5-15 ml) yoki gamma-globulin (5-
10 ml) qo‘llaniladil). Mahalliy shtammlardan tayyorlangan vaksina bilan bo‘g‘oz ona 
cho‘chqalarni tug‘ishidan 3-4 hafta oldin emlash, 5 haftalik cho‘chqalarni yoki ularni 
ajratishdan bir hafta oldin va keyin emlash yaxshi natijalar beradi. Antibiotiklar, 
nitrofuran va sulfanilamid preparatlari ham davolash maqsadida qo‘llaniladi.