Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

Sut kislotali bijg‟ish
– jarayonida glyukoza ikki molekula sut kislotasigacha 
parchalanadi. Sut-kislotali baketriyalar sut mahsulotlari, sariyog‘, pishloq, achitilgan 
karam, bodring va silos tayyorlashda keng ishlatiladi- ular tipik sut kislotali mikroblar 
deyiladi. Sut kislotali bakteriyalar chirituvchi bakteriyalarga antogonist ta‘sir ko‘rsatadi.
Sut kislotali bakteriyalar ikkita katta guruhga bo‘linadi: 
/.
Gomofermentativ; 2. Geterafermentativ.
Gomofermentativlari 
bijg‘itish katijasida asosan sut kislotasi hosil qiladi va juda oz 
miqdorda boshqa mahsulotlar (uchuvchi kislotalar, etil spirti va uglekislotalar) paydo 
bo‘lishi mumkin. C
6
H
12
O
6
---2C
3
H
6
O
3 
+ 94,5 kj. Albatta bu oxirgi mahsulot, qaysiki oraliq 
mahsulotlar – pirouzum kislotasi va vodorodning birikishidan hosil bo‘ladi. 2C
3
H
4
O
3
+ 2H
2
-
-- 2C
3
H
6
O
3
Geterofermentativlari 
sut kislotasidan tashqari, karbon oksid gazi, sirka kislotasi yoki 
etil spirti, bularning hammasini 50% gacha geksazalarni bijg‘itish hisobiga hosil qiladi.
Sut kislotali bakteriyalar 
Lactobacillus, Leuconostoc, Streptococcus 
va
Pediococcus 

turkumlariga kiradi 
Sut kislotali mahsulotlarni tayyorlash har bir mahsulot uchun maxsus achitqilardan 
foydalanishga asosolangan Masalan: oddiy prostokvasha olishda 
Streptococcus lactis, S. 
lactis subsp. diacetilactis
 
ishlatiladi. Shu turlar va shunga o‘xshash
 
S.
 
cremoris
 
qaymoq 
olishda achitqiga qo‘shiladi.
Kletchatkaning bijg‟ishi
– o‘simlik sellyulozalarining parchalanib, uglerodning 
ajralib chiqishidir. Sellyulozani parchalovchi mikroorganizmlar sellyuloza fermentini 
ajratadilar. Sellyulozani aerob, anaerob bakteriyalar hamda zamburug‘lar parchalaydi. 

---

24 
Jarayonda ishtirok etgan bakeriya turiga qarab, oxirgi mahsulot metan yoki vodorod 
hisoblanadi. Bu bakteriyalar hosil qilgan chirindilar yerni ug‘itlaydi. Hazm jarayonida 
75% sellyulozani parchalaydi va dag‘al xashaklar hazm bo‘lishi ortadi. Ammo zarari 
shundaki, ular qog‘oz va yog‘ochlarni buzadi. Sanoatda sellyulozani parchalanishidan 
turli organik kislotalar va spirt tayyorlanadi.