Бошланғич таълим кафедраси

Foydalanilgan adabiyotlar
1. Mirziyoyev SH.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan 
birga quramiz. Toshkent, ―O‗zbekiston‖, 2017 yil, 488 bet. 
2. 2017-2021 yillarda O‗zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta 
ustuvor yo‗nalishi bo‗yicha Harakatlar strategiyasi. O‗zbekiston Respublikasi 
Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947 sonli Farmoni. 
3. O‘zbеkiston Rеspublikasi. Kadrlar tayyorlash milliy dasturi. T., «¤zbеkiston»
1997y. 
4. Bikbayеva N.U. Ibragimova Z.I. Kosimova X.I. «Maktabgacha tarbiya 
yoshidagi bolalarda elеmеntar matеmatik tasavvurlarni shaklantirish» T. «¤qituvchi» 
1995 y 
5. Jumayеv M.E, Bolalarda matematik tushunchalarni rivojlantirish nazariyasi 
va metodikasi. (KHK uchun ) Toshkеnt. ―Ilm Ziyo‖ 2005 yil. 
IXTISOSLASHTIRILGAN BOSHLANG`ICH SINFLARDA
MATEMATIKA O‟QITISHI TASHKIL ETISH 
 
Gulshoda Ergashtva
Samarqand DU huzuridagi PXQTMOI 
 
O‗quvchilarini barkamol qilib tarbiyalashda, ularga kasb-hunar tanlashga oid 
bilim berishda matematik bilimni kuchaytirish yuqori natijalar beradi. Ayniqsa, 
iqtidorli o‗quvchilarda fanga qiziqishi, dunyoqarashi, zehni namoyon bo‗ladi. Bu esa 
boshlang‗ich sinf o‗quvchilariga to‗la-to‗kis bilim berishda har bir o‗quvchining 
ijodiy xususiyatlarini o‗rganishda o‗quvchining qobiliyati namoyon bo‗ladi. 
Ixtisoslashtirilgan sinflarda o‘qitishi tashkil etishda mashg‗ulotlarni birinchi 
navbatda, matematika darslarida tashkil qilish katta ahamiyatga ega. Shu o‗rinda 
o‗qituvchi birinchi bosqichda o‗quvchilar orasidan matematikaga qiziqishi va 
iqtidorini aniqlashga imkon berib, ular bilan til topa oladi. 
Ixtisoslashtirilgan sinflarda o‘qitishi tashkil etish didaktik o‗yinlar,
olimpiadalar, kechalar, viktorinalar o‗tkazishga yordam beradi. Ilmiy texnik 
taraqqiyot matematikaga bog‗langanligi sababli asta-sekin murakkabroq masalalar 
yechimini o‗rganishga imkoniyat beradi.
Ixtisoslashtirilgan sinflarda o‘qitishi tashkil etish o‗quvchilarning matematik 
tafakkuri, fikrlash qobiliyati rivojlanadi. 
Ixtisoslashtirilgan sinflarda o‘qitishi tashkil etish sinfda o‗qituvchi 
o‗quvchilarini qiziqishi va o‗zlashtirishiga qarab fanlar aro aloqadorlikni hisobga 
olgan holda olib boradi. 
Ixtisoslashtirilgan sinflarda o‘qitishi tashkil etishda olib borilgan mashg‗ulotlar 
taxminiy rejasini keltiramiz. 

---

221 
Ixtisoslashtirilgan sinflarda o‘qitishi tashkil etishda Darslikdagi o‘quv 
materiallarini takrorlamaydigan materiallar o‗rganilib, lekin o‗quvchilarining darsdan 
olgan bilimini mustahkamlash va chuqurlashtirishga qaratilishi lozim. 
Ayniqsa, sharq mutafakkirlari ijodini o‗rganish, matematika darslari 
samaradorligini oshirishda tarixiy materiallardan foydalanish har bir mashg‗ulotlarda 
tavsiya etiladi. Masalan, 
Abu Rayhon Beruniy, Ibn Sino, keyingisida Al-Xorazmiy, Ulug‗bek kabi 
mutafakkirlar merosining o‘quvchilarga xos tomonlari o‗rganiladi.
Ixtisoslashtirilgan sinflarda matematika mashg‗ulotlarida o‗rganish mumkin 
bo‗lgan taxminiy reja — Abu Ali ibn Sinoga bag‗ishlangan mashg‗ulot namunasini 
sizlarga havola etamiz. 
1-mashg‗ulot. Abu Ali ibn Sino haqida ma‘lumot. Abu Ali ibn Sinoning „Al-
hisob― nomli asari. Ibn Sinoning „Ash-shifo― nomli asari bo‗limlaridan biri riyoziyot, 
hisob (arifmetika), handasa (geometriya) va aljabr (algebra) faniga bag‗ishlangan. 
Ibn Sino arifmetikasi arab tilida yozilgan bo‗lib, to‗rt bo‗limdan iborat.
Birinchi bo‗limda turli ketma-ketlik sonlar xossalari bayon etilgan. 
Ikkinchi bo‗limda sonlar tengligini tengsizligi bilan solishtirish amallari 
ko‗rsatiladi.
Uchinchi bo‗limda arifmetikaning geometriya qonunlaridan ayrimlari bilan 
bog‗lanish ifodalanadi. 
Тo‗rtinchi bo‗limda arifmetik va geometrik ko‗rsatmali vositalar aniqlanadi.
Matematika mashg‗ulotlarida quyidagi xossalardan foydalanish mumkin.