Адабиётлар

 
4. Ёзув 
Ёзув – майдон деб аталувчи чекли сондаги маълумотлар тузилмасидир. 
Ёзув кетма-кет турдаги маълумотлар тузилмасини ифодалаб, мантиқий 
тасвирланишда ҳам физик тасвирланишда ҳам тузилма элементлари кетма-
кет жойлашган бўлади. Ёзувнинг массивдан фарқи шундан иборатки, унинг 
элементлари турли турларга тегишли бўлган тўпламдан иборат бўлиши 
мумкин. Ёзувда маълумот элементларини кўпинча ѐзув майдонлари деб хам 
аталади.
Ёзувни эълон килиш мантиқий кўриниши қуйидагича: 
<тур номи> = record <майдонлар рўйхати> end 
майдонлар орасига ; белгиси қўйилади. 
Масалан:
Type
BirthDay = Record 
Day, Month:Byte; 
Year:Word; 
End; 

---

―Маълумотлар тузилмаси ва алгоритмлар‖ фанидан маърузалар матни.
муаллиф: Б.Б.Акбаралиев 
Var 
a,b:BirthDay; 
Begin 
a.day:=27; 
b.year:=1939; 
End. 
Майдонларга мурожаатни соддалаштириш учун with операторидан 
фойдаланилади. 
Масалан: 
With a Do 
Begin 
Day:=27; 
Month:=4; 
Year:=1985; 
End. 
Қуйидаги масалани таҳлил қилиб чиқайлик: 
Ёзувнинг мантиқий тузилмасини график кўринишда хам жадвал 
кўринишида хам ифодалаш мумкин, яъни 
 
 
 
Ёзув элементларини ўзи хам ѐзувдан иборат бўлиши мумкин. Бу 
ҳолатда мураккаб иерархик маълумотлар тузилмаси вужудга келади.
 
Талаба ҳақида қуйидаги маълумотларни ўз ичига олувчи ѐзувни 
тўлдириш талаб қилинган бўлсин: N – талаба тартиб рақами; талаба Исми, бу 
ерда талаб фамилияси, исми, отасининг исми бўлсин; талабанинг анкета 
маълумотлари, яъни туғилган йили, туғилган жойи, ота-онаси: онаси, отаси; 
Факультети; Гуруҳи; фанлардан сессияда олган баҳолари, масалан чет тили, 
информатика, математика ва бошқ. 
Қуйида ушбу ѐзув тузилмасини иккита мантиқий ифодаланиши 
келтириб ўтилган. 

---

―Маълумотлар тузилмаси ва алгоритмлар‖ фанидан маърузалар матни.
муаллиф: Б.Б.Акбаралиев 
 
 
Юқоридаги маълумотни ифодалаш натижасида тўрт босқичли иерархик 
маълумотлар тузилмасига эга бўламиз. Информация тармоқларда жойлашган 
бўлиб, қолган тугунлари тармоқларга йўлни кўрсатади. 
1-чи босқич 
Талаба = ѐзув 
2-чи босқич 
Рақам 
2- чи босқич
Исм = ѐзув 
3- чи босқич 
Фамилия 
3- чи босқич 
Исм 
3- чи босқич 
Отасиниг исми 
2- чи босқич 
Анкет маълумотлари = ѐзув 
3- чи босқич 
Туғилган жойи 
3- чи босқич 
Туғилган йили 
3- чи босқич 
Ота-онаси = ѐзув 
4- чи босқич 
Онаси 
4- чи босқич 
Отаси 
2- чи босқич 
Факультет 
2- чи босқич 
Гуруҳ 
2- чи босқич 
Баҳолар =ѐзув 
3- чи босқич 
Чет тили 
3- чи босқич 
Физика 
Ушбу тузилма ичма-ич жойлашган ѐзув деб аталади.