Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti I. I. Xamidov xalqaro marketing

Litsenziyalash. 
Tashqi bozorga chiqishning yana bir usuli 
litsenziyalash hisoblanadi. Bunda kompaniya o‘ziga tegishli biror 
soha uchun mavjud bo‘lgan litsenziyani yoki usha faoliyat turi 
bo‘yicha sifat va texnologik jihatdan xavfsizlikni bildiruvchi 
kafolat berishi orqali litsenziyalashi mumkin. Bu aynan 
litsenziya talab qilinadigan biznes sohalari uchun muhim usuldir. 
 

Franchayzing. 
Bu usulda kompaniya boshqa davlatdagi bozor 
uchun kompaniya nomini, savdo belgisi(trademark) yoki 
brendini (brand name) sotishi yoki ijaraga berishi mumkin. 
Bunda ushbu nomdan foydalanuvchi kompaniya, asosiy 

---

73 
kompaniyaga ulush to‘laydi. Yoki kompaniya o‘z faoliytini 
boshlashdan 
oldin, 
usha 
mashhur 
kompaniya 
nomidan 
foydalanish uchun boshlang‘ich to‘lovni amalga oshiradi. Bu 
usulni afzal tomoni, kompaniya yangi brend yaratishi kabi 
murakkablikdan qutuladi va bozorda tezroq mashhurlikka 
erishadi. Masalan, Toshkent shahriga ilk kirib kelgan KFC 
brendi aynan o‘z nomini berishi orqali bozorda tez xaridorlarga 
ega bo‘ldi
21
. 
 

Iqtisodiy birlashmalar. 
Kompaniyalar yiriklashgani sari 
bozorni ko‘proq egallash va nazorat olib borish uchun turli 
iqtisodiy, biznes uyushmalar, tashkilotlar tuzishadi. Bunda 
ko‘pincha strategic alyanslar tuzish jahon tajribasida mashhur. 
Jumladan OPEK tashkiloti shular jumlasidan. Shuningdek, 
Yevro Osiyo Iqtisodiy Ittifoqi kabi mintaqaviy birlashmalar, 
ittifoqlar mavjud.
 
Xalqaro bozorda tovar siyosati chora-tadbirlar majmuasini 
rejalashtirish va amalga oshirishga qaratilgan bo‘lib, ular o‘z ichiga 
innovasiya, bozorda mavjud tovar modernizatsiyasi, xalqaro bozor 
uchun ishlayotgan firmaning ishlab chiqarish dasturidan tovar 
eliminatsiyasini kiritadi.