Тилини ривожлантириш департаменти ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Çizelge-1: Dengeli Türkçe Derlemi için Öneri Değerler 
Metin türü 
Etki oranı ( % ) 
Metin sayısı 
Etki oranı ( % ) 
Basında yer alan yazılar 
 
 
18 
Haberler 
9,4 
47 

Siyasi 
2 
10 

Spor 
2 
10 

Toplumsal 
2,4 
12 

Günlük 
1 
5 

Mali / Ekonomi 
1 
5 

Kültürel 
1 
5 
Köşe yazıları 
4,4 
22 

Köşe yazıları 
2,4 
12 

Günlük yorumlar 
1 
5 

Başyazı 
1 
5 
Yorumlar 
4,2 
21 

Tiyatro 
1 
5 

Kitap 
1,2 
6 

Müzik 
1 
5 

Sanat 
1 
5 
 
Eğitsel yayınlar 
 
 
 
37 
Bilimsel yayınlar 
30 
150 

Fen bilimleri 
5 
25 

Matematik 
2 
10 

Teknik ve mühendislik 
4 
20 

Sosyal bilimler 
9 
45 

Tıp 
2 
10 

Siyasal bilimler, hukuk 
4 
20 

Eğitim 
4 
20 
Dinî yayınlar 
4 
20 
Beceri ve uğraşı üzerine yayınlar 
3 
15 
Güncel bilgi yayınları 
 
40 
8 
Bilgilendirme yayınları 
3 
15 
Meclis tutanakları 
2 
10 
Kurumsal (resmî ve özel) duyurular 
2 
10 
Üniversite tezleri 
1 
5 
Kurmaca yazılar 
 
 
140 
28 

---

Alisher Navoiy nomidagi Toshkent 
davlat o‘zbek tili va adabiyoti 
universiteti 
“O‘ZBEK MILLIY VA TA’LIMIY 
KORPUSLARINI YARATISHNING NAZARIY 
HAMDA AMALIY MASALALARI”
Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya
Vol. 1
№. 01 (2021) 
11 
Roman (genel) 
78 
40 
Hikâyeler 
5 
25 
Polisiye 
5 
25 
Bilim kurgu 
5 
25 
Macera 
5 
25 
Gerçek yazılar 
 
30 
6 
Hatıra 
2 
10 
Gezi yazıları 
2 
10 
Özel mektup 
1 
5 
Deneme 
1 
5 
Mizah 
3 
15 
3 
T o p l a m m e t i n s a y ı s ı 
500 
Yukarıda belirtilen temel ilkelere uygun olarak derlemin boyutu büyütülebilir. Örneğin metin sayısı 
5000'e çıkarılır ise derlemin boyutu 25 milyon sözcük olur. Böyle bir derlem bir dilin incelenmesi için 
oldukça yetkin sayılabilir. Doğal olarak bu boyutta dengeli bir derlemin hazırlanması zordur. Geçmiş 
dönemlerde basılmış yayınlar bilişim ortamında olmadıklarından yayınlarda seçilen bölümlerin optik 
okuyucularla taranarak bilişim ortamına aktarılması gerekir. Tarama işlemi sonunda metinlerin yanlışsız 
biçimde karakterlere dönüştürüldüğü söylenemez. Basım ve kâğıt kalitesine bağlı olarak tarama işleminin 
başarımının %80-90 arası olacağı söylenebilir. Dolayısıyla yanlışların insan tarafından ya da DDİ 
yöntemleri ile düzeltilmesi gerekir. Bir kitap sayfasının ortalama 350 sözcük barındırdığı varsayımı ile 
5000 sözcükten oluşan bir metnin yaklaşık 14 sayfa olduğu söylenebilir. 5000 metinli bir derlem için 
85.000 sayfa metnin taranması gerekir. Bu basit hesaplamadan da anlaşılacağı gibi dengelenmiş derlemin 
hazırlanması emek yoğun bir çalışma gerektirir.