Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti texnologiya fakulteti

40-rasm. Quruq chirish bilan kasallangan kartoshka tugunagi 
 
41-rasm. Kartoshkadagi quruq chirish g‘uborlari 
Karamning tomchi bakterioz kasalligi – Erwina carotovora . Jon erwine aroi 
dae.
Karam va piyoz nihollari va daladagi karam boshlari rivojlanishi davrida kam 
hollarda zararlanadi. Odatda mexanik jarohat olgan, zaiflashgan, hasharotlar 

---

~ 89 ~ 
(karam chivini, burgachalar, shiralar, karam pashshasi, qandala va kapalak qurtlari) 
va boshqa kasalliklar bilan zararlangan, tarkibida nitrat azoti mavjud bo‘lgan karam 
boshlari omborxonalarda, ayniqsa, yuqori harorat va namlik sharoitida zararlanadi. 
Karamning tashqi barglari va o‘zagi shilimshiqlanadi va chiriydi, ichi yumshaydi, 
o‘tkir qo‘lansa hid chiqaradi. Urug‘lik uchun dalaga ekilgan kasal karam boshlari 
o‘smaydi, o’zagi yumshoq bo’ladi ikkinchi yili yoqimsiz hid chiqarib quriydi 
chirigan atalaga aylanadi. Kasallik qo’zg’otuvchi o’simlik qoldig’ida 
qishlaydi.Kam hollarda asosan o’suv davrida uchraydi . 
Bakteriyalar keyingi mavsumga urug‘lik karam boshlari va o‘simlik 
qoldiqlari bilan o‘tadi; urug‘da saqlanishi yoki saqlanmasligi mumkin. O‘suv 
davrida bakteriyalarni karam pashshasi, karam shirasi, karam qurti, qandala va 
boshqa hasharotlar tarqatadi. Bakterioz rivoji uchun optimal harorat 20-25°C. 
42-rasm. Karamning tomchi bakterioz kasalligi. 
Bo‘g‘iz chirish – Botrytis Allii Münn
. Bu kasallik piyozni saqlash 
paytida eng havfli hisoblanadi. Kasallik piyoz boshi bo‘g‘zida botiq ko‘rinishidagi 
kul rang dog‘larni paydo bo‘lishi bilan namoyon bo‘ladi. Keyinchalik 
zamburug‘dan butun piyoz boshi bo‘ylab tarqaladi va uning ko‘ndalang kesigida 
ko‘p miqdordagi konidiya bandlaridan va konidiyalardan iborat bo‘lgan kul rang 
zamburug‘larni kuzatish mumkin. Tashqi qobiqda qovurg’ali ko’rinish kuzatiladi, 
keyincha qovurg’alik yaqqol ko’zga tashlanadi, piyoz to’qimasi va bo’g’zi 
yumshab qoladi. 
Kasallik bilan urug‘lik piyoz ham zararlanadi, bunda piyoz to‘p guli va 
boshchasi zamburug‘ning kul rang po‘panak g‘ubori bilan qoplanadi, natijasida 

---

~ 90 ~ 
nimjon, puch oq rangli urug‘lar shakllanadi. Zamburug’ siklirotsiya va mitseliya 
ko’rinishida piyoz boshda qishlaydi.