Tuproqlar geografiyasi

alfa gumusli podzollar
shakllangan. Karbonatli jinslar chiqib 
qolgan joylarda 
chimli karbonat tuproqlar
mujassamlashgan.
0 ‘rta tayganing janubidagi loyqali mayda silliqlangan toshli 
elyuviy yotqiziqlarda 
yirik gumusli q o ‘n g ‘ir
, shuningdek, tog4 -
o‘rmon mintaqasining pastidagi janubiy - tayga o‘tli o‘rmonlari 
ostida 
chimli - tayga tuproqlari
tarqalgan.
Shimoliy Amerika muzloq - tayga oblastining maydoni uncha 
katta bo‘lmay, tuproq qoplami turlarga ham boy emas. Asosan 
gleyli
muzloq — tayga
va 
muzloqli botqoq
tuproqlar uchraydi.
Boreal mintaqaning dehqonchilikda foydalanilayotgan salohi- 
yati 5 % ga yetadi. Bunga asosiy sabab - iqlim sharoitining keskin- 
ligi, eng avvalo qishloq xo‘jalik ekinlarining ko4plarini o‘stirishda 
issiqlikning yetishmasligidir. Mintaqaning katta qismining xo‘jalik- 
da foydalanish yo4nalishi o'rmonchilik, ovchilik va bug4uchilikdan
82

---

iborat. Shu bilan birga tayga - o‘rmon oblastining janubiy hududlari 
tuproq - iqlim sharoitiga ko‘ra ko‘plab donli va texnika ekinlarini 
yetishtirishga qulay bo‘lganligidan jadal tarzda o‘zlashtirilmoqda. 
Tuproq unumdorligini oshirish uchun organik va mineral o‘g‘it- 
lardan o‘rinli foydalanish hamda tegishli agrotexnik - meliorativ 
tadbirlarni qoilash zarur.
Tayanch ibora va atamafar:
Boreal mintaqa, tayga, podzol tuproqlar, alfa gumusli podzol, 
qo‘ng‘ir tuproqlar, alfa gumusli podzollar, agrotexnik - meliorativ 
tadbirlar.
Nazorat uchun savollar:
1. Boreal mintaqaning tabiiy sharoitiga ta’rif bering.
2. Boreal mintaqa bilan qutbiy mintaqa tabiiy sharoitidagi 
o‘xshashlik va tafovutlami tavsiflang.
3. Tayga - o‘rmon oblastining tuproq hosil qiluvchi asosiy 
omillarini aytib bering.
4. Tayga - o‘rmon oblastining asosiy tuproq tiplariga tavsif 
bering.
5. 0 ‘tloq - o‘rmon oblasti tuproqlariga ta’rif bering.
6. Muzloq - tayga oblastining tabiiy - iqlimiy sharoitining 
o‘ziga xosligi nimada?
7. Muzloq - tayga o‘rmonlari tuproqlarining hosil bo‘lish 
omillarini sharhlang.
8. Muzloq - tayganing asosiy tuproqlari geografiyasini tu- 
shuntiring.
9. Kulli - vulqon tuproqlarining hosil boiishi va geogra- 
fiyasiga izoh bering.
10. Boreal mintaqa tuproqlarining xo‘jaiik ahamiyatini ta’riflab 
bering.
83

---