Vaxobov h, mirzamahmudov o. T

17.2. Sinfdan tashqari ishlarning shakllari. 
Sinfdan tashqavri ishlarning asorsiy shakllariga geografik to’garaklar, 
geografik sektsiyalar, geografik klublar, o’lkashunoslik muzeylari, sinfdan 
tashqari o’qish, ‚Geografiya kechalari‛ kiradi. 
17.2.1. Geografiya to’garaklari. 
Geografiya to’garaklari sinfdan tashqari ishlarni asosiy shakli bo’lib 
hisoblanadi. Geografiya to’garagining asosiy maqsadi o’quvchilarni geog-
rafiya faniga qiziqishini kuchaytirish, ularni geografik bilim va ko’nikma-
larni yanada rivojlantirish, chuqurlashtirish va kengaytirishdan iborat. 
Geografiya to’garagini tashkil qilish va uni faoliyatini muntazam olib 
borishda to’garak boshlig’i quyidagi ishlarni amalga oshiradi: a) tashkiliy 

---

ishlar; b) to’garakni ilmiy yo’nalishlarini aniqlash; v) to’garakda ilmiy 
ishlarni borishini boshqarish. 
Tashkiliy ishlarga quyidagilar kiradi: 
- 
geografiya to’garagi uchun joy tanlash. Geografiya to’garagi uchun 
alohida xona sifatida geografiya kabinetini olish mumkin. Chunki geog-
rafiya kabinetida to’garak a’zolari uchun zarur bo’lgan asbob-uskunalar, 
jihozlar, priborlar, geografik xartitalar va atlaslar mavjud bo’ladi. Mabodo 
geografiya kabineti bo’lmasa to’garak xonasi to’garak a’zolari tomonidan 
maktab raxbariyati yordamda jihozlanishi lozim. Geografiya xonasidagi 
barcha o’quv vositalari ro’yxati bo’lmog’i lozim. Geografiya xonasida 
o’quv vositalari geografiya fanini tarmoqlari bo’yicha joylashtirilgan 
bo’lmog’i lozim. Masalan, tabiiy geografiya, iqtisodiy geografiya, o’lka-
shunoslik, qo’shimcha vositalar (qo’shimcha adabiyotlar); 
- to’garakni a’zolarini ruyxatini tuzish. To’garakka turli sinflardan 
geografiya faniga qiziquvchilar a’zo bo’lishlari mumkin. Shuning uchun 
to’garak a’zolaprining yoshi ham qiziquvchanlik darajasi va bilim va 
ko’nikmalari ham turlicha bo’ldi, demak to’garakni ishini loyihalashti-
rilayotganda, to’garak a’zolariga topshiriqlar berayotganda mazkur farqlar 
hisobga olinmog’i lozim; 
- to’garakni tashkiliy qo’mitasini tuzish. To’garakni birnchi majlisida 
uning tarkibiy qo’mitasi tuziladi. Bunda to’garakni rahbari, yo’nalishlar 
bo’yicha rahbar va a’zolar aniqlanadi va tasdiqlanadi; 
- to’garakni nomi va uning yo’nalishlari aniqlanadi. To’garakni nomi 
‚Yosh geograf‛ bo’lishi mumkin. Uning ichida quyidagi yo’nalishlarni 
tashkil qilish mumkin: ‚Yosh tabiiy geograf‛, ‚Yosh iqtisodiy geograf‛, 
‚Yosh o’lkashunos‛, ‚Yosh geolog‛, ‚Yosh topogrof‛, ‚Yosh kartograf‛, 
‚Yosh meteorolog‛, ‚Yosh gidrolog‛, ‚Yosh ekolog‛, va h.k; 
- to’garak va uning tarmoqlarini ish rejasi tasdiqlanadi va uning ish 
faoliyati boshlanadi. Ish rejasi o’quv yili va chorak uchun tuziladi. Har 
o’quv yilida qilingan ishlar bo’yicha hisobot tuziladi. To’garakning ishi har 
xaftada bir marta o’tkaziladi.