Ya. O. Ruzmetov

12.6. Oqimii chiziqlarni rejalashtirish
Oqimii chiziqlarni rejalashtirish quyidagilarni hisobga olgan holda 
bajariladi:
• foydalaniladigan transport vositalari - oqimii chiziq turi, jihozlar 
tarkibi va pozitsiyalar bo‘yicha joylashuvi, biriktirilgan mahsulotlar nomi, 
mexanizatsiyalash darajasi;
• mavjud mahalliy sharoitlar - chiziqni boshqa uchastkalar bilan 
fazoviy o‘zaro bog‘lanishi, kolonnalar to‘ri, binolar balandligi, energiya 
resurslarini keltirish joylari va boshqalar.
Barcha hollarda ish o‘rinlarini eng maqbul joylashtirish mezoni 
bajarilishi kerak.
Chiziqlar konfiguratsiyasi turlicha boiishi mumkin. Tuzilishi, xizmat 
ko‘rsatilishi va boshqaruvi bo'yicha eng maqbul, eng soddasi chiziqli 
variant hisoblanadi. Uni uchastka uzunligi yetarli bo’iganda qoilash 
maqbul, harakat tarkiblari va dizellami ta’mirlashda esa ushbu variant 
asosiy hisoblanadi. Bunda quyidagi xususiyatlar mavjud:
• ishchi konveyerda mahsulotga ikki tomondan xizmat ko‘rsatish 
mumkin va mehnat sharoitlari yaxshiroq;
194

---

• tarqoq konveyerda oqimli chiziqlaming uzunligi sezilarli qisqaradi 
(ish o'rinlarini chiziqlarga nisbatan joylashuvi parallel yoki shaxmat 
tartibida).
Chiziq rejasida barcha pozitsiyalar ularda o‘matilgan barcha jihozlar 
va yirik inventar, yig‘ish maydonchalari, konveyer va boshqa qurilmalar, 
energiya resurslarini keltirish chiziqlari va ulami olish joylari ko‘rsa-tiladi. 
Shuningdek oqimli chiziqlami binoning ma’lum maydoniga bog‘-lanishini 
ko‘rsatuvchi belgilar kiritiladi.
Rejaga qo‘shimcha ravishda oqimli liniyaning texnologik sxemasi 
tuziladi. unda har bir pozitsiyada ta’mirlash obyektining tashqi holati 
asosiy ishlaming qisqacha tarkibi keltirilgan holda ko‘rsatiladi.
Oqimli chiziqning ishlash samaradorligi ulardagi ishlab chiqarish 
jarayonida band bo‘lgan ishchilar va texnikaning aniq o‘zaro munosaba- 
tiga bogiiq bo‘lib, ulaming ishi belgilangan ishlab chiqarish takti bo‘yi- 
cha aniq reglamentlangan boiishi kerak, Bitta pozitsiyada yuzaga keluv- 
chi buzilish butun chiziqning ishiga ta’sir ko‘rsatadi. Chiziqning uzluk-siz 
ishlashi o‘z ichiga texnik, xizmat ko‘rsatuvchi va mehnat rejimlarini 
qamrab oluvchi tashkiliy-texnik tejimni o‘matish va unga rioya qilish bilan 
ta’minlanadi.
Texnik rejim 
- jihozlar, moslamalar, asboblami risoladagi texnik 
holatda bo‘lishini ta’minlaydi, nosozliklar yuzaga kelishini oldini oladi, 
belgilangan maxsus grafik bo'yicha texnologik va ko‘tarish-tashish 
jihozlarini (aniqlangan nosozliklami zudlik bilan bartaraf etish bilan), 
texnologik moslamalar, asboblami (aniqlangan nosozlarini zahiradagilari 
bilan almashtirish bilan) davriy ravishda profilaktik ko‘rikdan o‘tkazish-ni 
ko‘zda tutadi. Jihozlar va texnologik uskunalarda bexosdan yuzaga kelgan 
nosozliklami bartaraf etish bo‘yicha tezkor choralar ko'rish uchun 
chiziqlardagi barcha ish joylari ishlab-chiqarish-dispetcherlik byurosi va 
sex omboriga ulangan chaqiruv signalizatsiyasi bilan jihoz-lanadi.