Buxoro davlat universitetining

O‘z-o‘zini nazorat qilish savol va topshiriqlari:
1. Tilshunoslik fani nimalarni o‘rganadi? 
2. Tilshunoslik fanining qanday turlari bor va ular o‘zaro qanday 
farqlanadi? 
3. Nima uchun til ijtimoiy hodisa sanaladi? 
4. “Jamiyatsiz til, tilsiz jamiyat bo‘lishi mumkin emas”, degan 
fikrni qanday izohlaysiz?
5. Tilning tarkibiy qismlari deganda nimalar nazarda tutiladi? 
6. Tilda yuz beradigan o‘zgarishlar birinchi navbatda uning qaysi 
bo‘limida (sathida) yuz beradi va nima uchun? 
7. Keyingi paytlarda o‘zbek tili sathlari(leksika, fonetika, 
grammatikasi)da qanday o‘zgarishlar yuz berdi? 
8. Milliy til nima va uning tarkibiga nimalar kiradi? 
9. Shevalar adabiy tildan qaysi jihatlariga ko‘ra farqlanadi? 
10. O‘zbek tilida qanday lahjalar mavjud va ular qanday belgilarga 
ega? 
11. Tilning jamiyat bilan aloqasi va madaniyat bilan bogʻliqligi 
nimada? 
12. Tilning rivojlanishi nima bilan bogʻliq? 
13. Ong nima? Tafakkur nima? 
14. Tilning tafakkur bilan bogʻliqligi nimada? 
15. Til birliklari va tafakkur birliklari munosabatini tushuntiring. 
Uyda bajarish uchun mashqlar. 
1-mashq. 
Quyida berilgan savollardan birini tanlab, unga 
qisqacha izoh yozib kelish: 
1. Dunyo tillari haqida ma’lumot bering.

---

15 
2. Tirik va o‘lik tillar haqida ma’lumot bering. 
3. Til va nutq tushunchalariga izoh bering.
4. Milliy til va adabiy til haqida gapiring.
2-mashq. 
Xurshid Do‘stmuhammadning “Bozor” romanidan 
matn tanlab, undagi milliy va adabiy til tarkibiga kiruvchi so‘zlarni 
aniqlanash. 
3-mashq.
Berilgan matnni ingliz tilidan o‘zbek tiliga tarjima 
qiling. 
My wonderful family 
I live in a house near the mountains. I have two brothers and one 
sister, and I was born last.
My family is very important to me. We do lots of things together. 
My brothers and I like to go on long walks in the mountains. My sister 
likes to cook with my grandmother. On the weekends we all play 
board games together. We laugh and always have a good time. I love 
my family very much.