A toshmatov, sh sh. Magzumova

shizofrenik nuqsonning
rivojlanishi bilan tugaydi. Ammo 
bu to ‘g‘ri m a’nodagi aqli zaiflik emas: shizofreniyada, odatda, xotira 
z a ra r k o ‘rm aydi, b em o rn in g so ‘z boyligi kam aym aydi, kasbiy 
ko'nikmalari yo‘qolmaydi. Kasallikning eng muhim xususiyati — bemor 
qiziqishlarining autistik yo‘nalishda qayta oriyentatsiyalanishi, real 
dunyodan uzoqlashuv, butunlay befarqlik va faoliyatsizlik, barcha atrof 
borliqqa nisbatan tashabbussizlik (apatiko-abulik sindrom) holatlaridir. 
Kasallik rivojlanishi bilan bu (asosiy) simptomatika yanada yaqqolroq 
namoyon bo‘lib boradi, qo‘shimcha sim ptomlar esa kamayib boradi,
70

---

reduksiyalanib, yo'qolib ketadi. Am m o hatto chuqur nam oyon bo'lgan 
shaxs nuqsoni ham, amalda qaytar hisoblanadi. Adabiyotlarda, shizofrenik 
jarayonning ko‘p yillik yomon sifatli kechishida bem orlarda shaxsning 
chuqur hissiyot-iroda o'zgarishlari rivojlanganda ham psixozdan to'liq 
chiqish holatlari kuzatilgan.
Davolash. 
Shizofreniya progrediyent kasallik bo ‘lsa-da, o 'z vaqtida 
boshlanib, to 'g 'ri o'tkazilgan davolash k o'p holatlarda yaxshi natijalar 
beradi. U nafaqat kasallik progressiyasini sezilarli darajada sekinlashtiradi, 
balki ba’zida jarayon rivojlanishini to'xtatishi ham mumkin. Zamonaviy 
psixiatriya arsenalida katta miqdordagi psixotrop dori vositalari bo'lib, 
ular bir tom ondan, qo'zg'alish holati, vasvasa, gallutsinator buzilishlarni 
samarali davolash imkonini bersa, boshqa tom ondan apatik, abulik 
buzilishlarni kompensatsiya qiladi. Hozirgi vaqtgacha elektrotitratish va 
insulin shok terapiyasi usullari o 'z ahamiyatini yo'qotmagan. Shizofrenik 
psixozlarni davolashning m uhim xususiyati — bu remissiyalar vaqtida 
yangi rctsidivlami oldini olish maqsadida qo'llab turuvchi terapiya o'tkazish 
zaruratidir. Buning uchun, odatda, neyroleptik dori vositalarining kichik 
m iqdorlari qo'llaniladi. Farmakologik terapiya ham statsionar, ham
am bulator davolash sharoitlarida, albatta, bem orni ijtimoiy, m ehnat, 
oilaviy redaptatsiya, reabilitatsiyasiga yo'naltirilgan kompleks psixoterapiya 
tadbirlari bilan birga qo'llanilishi zarur.