Мавзу: Математика фанининг тарихи, методи ва метадалогияси

Nomerlash.
Kadimgi Misrliklarning nomerlash sistemasi keyingi uch ming yillikda uzgarmagan. 
Fakat sonlarning kurinishlari uzgargan xalos. Bu uzgarishlar Misrda yozuvning evolyutsiyasi bilan 
boglik bulgan. 
Kadimgi Misrliklarning yozuvi asosan odamlar, xayvonlar, kushlar va xasharotlar, kundalik 
uy-ruzgor buyumlarining rasmlari shaklida bulgan. Kachonlardir, ana shu rasmlar Misrliklar 
uchun shu rasmga mos ma`no va tushunchalarni anglatgan. Keyinchalik, bu rasmlar ieroglif 
xatlarida maxsus buginlar va ayrim xollarda xatto xarflar ma`nosini anglata boshlagan.
Sonlar xam suzlar kabi maxsus rasmlar orkali ifodalangan. Bu rasmlarning ayrimlari konkret 
buyumlarning tasvirlariga uxshab ketadi. Bir sonini I shaklida yozilgan. U asosan kesishlar soniga 
boglik bulishi mumkin. Ieroglifik ∩ yozuvi unni bildiradi. Ammo bu belgining kelib chikish tarixi 
xam bizga etib kelmagan. YUzliklar
shaklida yozilgan. 10000 soni yukoriga kutarilgan bosh 
barmok tasviri orkali ifodalangan. Xattoki, yuz ming uchun kurbaka, million uchun kulini kutarib 
turgan odam tasviri kabi belgilardan foydalanilgan.
Butun sonlarni yozishda kat`iy unlik razryadli printsipdan foydalanilgan. Undan kichik 
bulgan sonlar oddiy kilib, birlarning takrorlanishi tarzida, masalan, 5-IIIII kurinishida yozilgan. 
SHunday kilib, katta razryadli sonlarni yozishda unliklar va yuzliklar takrorlangan. Masalan, 233 
soni ieroglifik yozuvlarda
tarzida yozilgan. Ieroglifik yozuvlarning yunalishi 
kupincha yukoridan pastga karab bulgan. Xatto kolonnadan kolonnaga utishda ungdan chapga 
printsipi kullanilgan. Ungdan chapga karab ukilgan. Biz uchun eng kizik bulgan sonlarni ukishda, 
razryadlarning kamayishi tartibi satrni ukish tartibiga tugri kelgan.
YOzuvlarni papiruslarda tarkalishi natijasida, fakat devorlarga rasm solish uchun 
kullanilgan ieroglifik yozuvlar asta-sekinlik bilan uzgarishlarga duchor kilindi. Belgilar rasm 
kurinishini yukota bordi. Fakat ayrim xollardagina tashki uxshashlik saklanib kolgan. SHu bilan 
birga sonlarning kurinishi xam uzgardi. YAngi belgilashlar kiritildi. eng kup takrorlanadigan 
belgilar va rakamlar birlashtirildi. Natijada sonlarning unlik sistemasi yuzaga keldi. Bu sistema 
pozitsion printsip maavjud bulmagan xalos. Kuyidagi rasmda sonlarning ieratik kurinishlari Raynda 
papirusi buyicha keltirilgan.