Web of conferences konferensi internasional penelitian inovatif ilmu pengetahuan dan pendidikan

Annotation.
The article analyzes the development of the economy of the Republic of Uzbekistan, 
the role of taxes, ongoing tax reforms and their role in the development of the country. 
Keywords:
tax policy, tax burden, improvement and simplification of tax policy.
O’zbekistonda amalga oshirilayotgan islohotlarning tub maqsadi albatta mamlakat aholisining 
turmush tarzini yaxshilashni nazarda tutadi,shu jumladan soliq siyosati ham. Soliq yukini izchillik 
bilan kamaytirish, soliq solish tizimini soddalashtirish va soliq ma’muriyatchiligini takomillashtirish 
- iqtisodiyotni jadal rivojlantirish hamda mamlakatning investitsiyaviy jozibadorligini yaxshilashning 
eng muhim shartlari hisoblanadi 
O’tgan davr mobaynida mamlakatimizda soliq sohasida bir qator islohotlar amalga oshirildi. 
Xususan bu borada O’zbekiston Respublikasining bir qator qonunlari, prezident farmonlarining soliq 
siyosatiga daxldor bolgan bir qator qaror va me’yoriy hujjatlari qabul qilinganligini qayd etish 
maqsadga muvofiqdir. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 7-fevraldagi PF-4947-son 
Farmoni bilan tasdiqlangan 2017-2021-yillarda O’zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta 
ustuvor yo’nalishi bo’yicha Harakatlar strategiyasi mamlakatning davlat va jamiyat rivojlanishi 
istiqbolini strategik rejalashtirish tizimiga sifat jihatdan yangi yondashuvlarni boshlab berdi. Ayni 
paytda iqtisodiyotni rivojlantirish va liberallashtirish sohasida soliq tizimi isloh qilinmoqda, halol 
soliq to’lovchilar – xo’jalik yurituvchi subyektlarga soliq ta’tillari berilishi nazarda tutilmoqda. 
1
Statistik ma’lumotlarga nazar tashlaydigan bo’lsak, 2020 yilda to‘g‘ridan-to‘g‘ri soliqlardan 
tushumlar 43,8 trln.so‘mni tashkil etdi va o’tgan yilning joriy davriga nisbatan 1,5 barobardan ziyod 
o‘sdi. shu jumladan, daromad solig‘i bo‘yicha tushumlar 2019 yilga nisbatan 1,9 martaga oshdi. 
Davlat byudjetning umumiy daromadlarida to‘g‘ridan-to‘g‘ri soliqlarning ulushi 25,4 foizdan 33,0 
foizgacha o‘sdi. 
Bilvosita soliqlar bo‘yicha to‘lovlar 47,8 trln.so‘mni tashkil etdi (o‘tgan yilga nisbatan 3,7 foizga 
kamaydi). Shu bilan birga, byudjet daromadlari tarkibidagi egri soliqlarning ulushi 44,3 foizdan 35,9 
foizgacha kamaydi. Ushbu tushumlarning kamayishi qo‘shilgan qiymat solig‘i bo‘yicha 
tushumlarning 11 foizga, shuningdek aylanmadan soliqning 31,7 foizga kamayishi bilan bog‘liq. 
Resurs soliqlaridan byudjet daromadlari 21,3 trln.so‘mni tashkil etib o‘tgan yilga nisbatan 8 foizga 
ko‘pni tashkil etdi, ularning byudjet daromadlaridagi ulushi 17,5 foizdan 16 foizgacha kamaydi. 
Bilvosita va resurs soliqlarining kamayishi koronavirus pandemiyasi davrida iqtisodiy faoliyatning 
cheklanishi, tadbirkorlik sub’yektlariga soliq imtiyozlari va preferensiyalar berilishi, shuningdek 
tashqi talabning pasayishi bilan bog‘liq bo‘ldi. 
Shu bilan birga, jahon bozorlarida qimmatbaho metallar narxlarining ko‘tarilishi ushbu 
yo‘qotishlarni qoplashga va belgilangan prognoz parametrlariga erishishga hissa qo‘shd i. Jahon 
bozorlarida oltin narxlarining 2019 yilda o‘rtacha bir troy unsiyasi uchun 1392,2 dollardan 2020 yilda 
1 770,4 dollarga o‘sishi, qimmatbaho metallarni ishlab chiqaruvchilar tomonidan to‘lanadigan 
soliqlar jami byudjet daromadlaridagi ulushi 8,9 foizgacha ko‘tarildi. Koronavirus pandemiyasiga 
qarshi kurashishda sog‘liqni saqlash muassasalarni qurish va zarur infratuzilma bilan ta’minlash, 
tadbirkorlik sub’yektlarini qo‘llab quvvatlash uchun soliq imtiyozlari berilishi, aholining zaif 
qatlamlarini ijtimoiy himoya qilish, Pensiya jamg‘armasidagi zararlarni qoplashga qaratilgan ustuvor 
chora tadbirlarni amalga oshirish orqali davlat byudjeti xarajatlari yalpi taklifni rag‘batlantiruvchi 
asosiy omil sifatida xizmat qildi. 
1
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 7-fevraldagi “O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha 
Harakatlar strategiyasi to’g’risida”gi PF-4947-son Farmoni

---