Сборник докладов республиканской научно-методической конференции вопросы применения современных систем и технологий

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

153 
СУНЪИЙ ЙЎЛДОШЛИ АЛОҚА ТИЗИМЛАРИ МУТАХАССИСЛИГИДА
“СУНЪИЙ ЙЎЛДОШЛИ АЛОҚА” ФАНИНИНГ ЎҚИТИЛИШИ 
Мадаминов Ҳ.Х., Файзуллаева Б.Б., ТАТУ 
Сунъий 
йўлдошли 
алоқа 
тизимларининг 
телекоммуникация
хусусиятларига қуйидагиларни киритишимиз мумкин: хизматларни қамраб 
олишнинг глобаллиги; деярли ҳар қандай жойдан каналларни ташкил этиш 
самарадорлиги; замонавий технологияларни жорий этишга мойиллик; муҳим 
маълумот оқимларини юқори даражадаги сифат кўрсаткичлари билан узатиш 
имконияти; "сўнги миллар" муаммосининг тезкор ечимини таъминлаш; 
рухсатсиз аралашувларга қаршилик кўрсатиш шулар жумласидандир. Ер усти 
алоқа тизимлари билан солиштирганда ҳам ахборот узатиш муаммоларини ҳал 
қилишда Сунъий йўлдошли алоқа тизимлари устунликка эга.
Телекоммуникация йўналиши бўйича етишиб чиқаѐтган мутахассислар 
Сунъий йўлдошли алоқа тизимларини режалаштириш, уларнинг ишлаш 
принципларини яхши билишлари керак. Шу сабабли ―Сунъий йўлдошли алоқа 
тизимлари‖ фанини ўрганиш жуда долзарб аҳамият касб этади. Фан 
дастурининг мазмуни қуйдагилардан иборатдир:
Фан дастурини ўзлаштиришга доир талаблар: 
Фанни ўзлаштириш жараѐни қуйидаги малакаларни шакллантирилишига 
қаратилган: 
- Касбий фаолиятга доир маҳаллий ва хорижий тажрибаларга асосланиб,
илмий-техник маълумотлар базасини тўплаш, қайта ишлаш, таҳлил қилиш ва
олинган маълумотлар асосида соҳага жорий қилишини тизимлаштириш; 
- тадқиқот усулларини ишлаб чиқиш ва илмий тадқиқот натижаларини 
қайта ишлаш; 
- олиб борилаѐтган тадқиқотлар натижалари бўйича изоҳ ва ҳисоботларни 
тайѐрлаш; 
- сунъий йўлдошли алоқа тизимларини қуришда олинган назарий 
билимлардан самарали фойдалана олиш. 
Фанни ўзлаштириш натижасида талабалар:
- замонавий аналог ва рақамли сунъий йўлдошли алоқа тизимларини 
қуриш 
тамойиллари, 
уларнинг 
хусусиятлари 
ва 
асосий 
техник 
характеристикаларини билишлари; 
- турли 
кўринишдаги 
сунъий 
йўлдошли 
алоқа 
линияларини 
лойиҳалаштириш тамойиллари бўйича маълумотларга эга бўлишлари ; 

---

154 
- сунъий йўлдошли алоқа линияларининг асосий параметрлари ва сифат 
кўрсаткичларини ҳисоблашни амалга ошириш; 
- инфокоммуникация технологияларини ривожлантиришнинг замонавий 
тенденцияларини ҳисобга ола билиш; 
- сунъий 
йўлдошли алоқа тизимларининг эксплутация қилишни 
режалаштириш ва ташкил этишни билиш; 
- экспериментал маълумотларни қайта ишлаш ва тақдим этишнинг асосий 
усулларини ўзлаштириш; 
- сунъий йўлдошли алоқа тизимларининг восита ва комплекслари 
прототипларини синаш методикаси бўйича кўникмаларга эга бўлишлари шарт.