Сборник докладов республиканской научно-методической конференции вопросы применения современных систем и технологий


“MULTIMEDIALI ALOQA TARMOQLARI” FANIDAN AMALIY



Download 4,83 Mb.
Pdf ko'rish
bet23/192
Sana16.05.2023
Hajmi4,83 Mb.
#939330
TuriСборник
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   192
Bog'liq
NIODV16odDrn6UImasWEOZYBtCBrWptH

“MULTIMEDIALI ALOQA TARMOQLARI” FANIDAN AMALIY 
MASHGʽULOTLARNI MASOFAVIY OʽQITISHDA VIRTUAL 
SIMULYATOR DASTURLARIDAN FOYDALANISHNING QULAYLIKLARI 
 
Tursimuratov S.S., ТАТU 
Ta‘lim olish jarayonida virtual dasturlardan foydalanish ta‘lim olish 
samaradorligini oshirishning qulay usullaridan hisoblanadi. Shuning uchun oʽquv-
oʽrganish mobaynida virtual dasturlardan keng foydalaniladi. Virtual dasturlar va 
simulyatorlar oʽquv jarayonining qarib barcha bosqichlarida: boshlangʽich ta‘limdan 
boshlab oliy oʽquv yurtlarigacha, oddiy til oʽrganishdan to ishlab chiqarish 
sohalarigacha qoʽllanilishi mumkin.
Virtual dasturlar va simulyatorlaridan asosan ikki yoʽnalishda foydalanish 
mumkin: haqiqiy ob‘ektlarni modellashtirish hamda ushbu modellarni rivojlantirish. 
Hayotiy ob‘ektlarni modellashtirishda eng sodda chiplardan tortib butun boshli 
murakkab aloqa tizimlarigacha virtual prototiplarini yaratish mumkin. Talabalar 
ushbu virtual modellarni o‘rganish jarayonida ularning ishlash prinsipi va usullarini 
yanada takomillashtirishlari ham mumkin bo‘ladi.
Multimedia aloqa tarmoqlari fanidan amaliy mashgʽulotlarni simulyatorlardan 
foydalanishning asosiy sabablaridan biri ularning real ob‘ektlarga nisbatan juda ham 
arzon alternativ va masofaviy oʽqtishni tashkil etishda qulay ekanligidadir. Ma‘lumki, 
telekommunikatsiya 
texnologiyalari 
sohasini 
oʽqitish 
jarayonida 
asosan 
telekommunikatsiya uskunalarini ishlash tamoyillarini oʽrgatiladi, shu sababli aloqa 
tarmogʽi elementlarini sozlash hamda tadqiq qilishda bahosi qimmat qurilmalarni 
ishlatishga ehtiyoj tugʽiladi. Bunday texnologiyalar bilan ta‘lim yurtlarini toʽliq 
ta‘minlash katta xarajat va ularni ishlatishda ma‘lum muammolarni yuzaga keltiradi. 
Bunday muammolarni hal etishning eng yaxshi usullaridan biri bu simulyatorlardan 
foydalanishdir. Virtual dasturlar (simulyatorlar) real tarmoqda qoʽllaniluvchi 
qurilmalarning ishlash tamoyillarini virtual holatda oʽrganish imkoniyatini yaratadi. 
Bu oʽz-oʽzidan nafaqat katta miqdorda mablagʽlar tejalishiga va ularga boʽlgan 
ehtiyojni ham kamaytiradi. Simulyatorlarning qariyb hech qanday moliyaviy 
mablagʽlar talab qilmasligi, ma‘lum tadqiqotlarni talabalar tomonidan yuzlab, kerak 
bo‘lsa minglab marotaba qayta-qayta amalga oshirishga imkoniyat yaratadi. Undan 
tashqari amaliy mashgʽulotlarni masofaviy oʽqitish jarayonida foydalanish uchun 
ham qulay hisoblanadi.
Simulyatorlardan foydalanishning yana bir afzallik tomoni ularning xavfsiz 
ekanligidir. Ba‘zi tadqiqotlarni amalga oshirish inson hayoti uchun xavf tugʽdiradi, 


48 
masalan, telekommunikatsiya qurilmlarining yuqori kuchlanishdagi toklarda ishlashi, 
etarlicha tajribaga ega boʽlmagan talabalrning qurilmalarni oʽrganish jarayonida 
hayotga xavf tugʽdirishi mumkin.
Simulyatorlardan foydalanish jarayonida talabalar ma‘ruza vaqtida o‘rgangan 
nazariy bilimlarini amaliy mashgʽulotlarda virtual holatda oʽrganishga yordam 
beradi. Masofaviy ta‘lim olish jarayonida bilimlarini yanada mustahkamlash bilan bir 
qatorda nazariya hamda hayotiy ko‘nikmalarning shakillantiradi. Bundan tashqari 
simulyatorlarning ham yanada rivojlanishiga, yanada haqiqiy hayotiy tadqiqotlarga 
yaqin natijalar beradigan darajaga chiqarishda oʽz xissalarini qoʽshishlari mumkin.
Albatta har qanday dasturiy mahsulotning kamchiligi boʽlgani kabi 
simulyatorlardan foydalanishga nisbatan ham qarshi fikrlar mavjud. Ulardan eng 
birinchisi simulyatorlarning haqiqiy ob‘yekt va jarayonlarni toʽla-toʽkis ifoda eta 
olmasliklaridir. Bu simulyatorlar yordamida olingan natijalar bilan hayotiy natijalar 
oʽrtasida tafovutlar paydo boʽlishi.
Shunga qaramasdan yuqorida koʽrsatilgan simulyatorlardan foydalanishning 
salbiy tomonlari ijobiy tomonlariga nisbatan ancha kam hamda ularni bartaraf etish 
imkoniyatlari mavjud. Shuning uchun ular simulyatorlardan foydalanishning 
qandaydir ma‘noda cheklanishiga asosiy sabab bo‘la olmaydi. 
Shunday qilib, pedagogik texnologiya, toʽgʽrirogʽi, ta‘lim texnologiyalarida 
qoʽllaniladigan metodlarning barchasi ham ta‘lim oluvchilarni chuqur bilim olishlari 
va talab darajasida koʽnikmaga ega boʽlishlariga qaratilgan. Hamma gap qoʽyilgan 
maqsadni qay darajada amalga oshirishdadir. 
―Mulitimediya aloqa tarmoqlari‖ fani telekommunikatisya texnologiyalari 
ta‘lim yo‘nalishining toʽrtinchi bosqich talabalariga oʽtiladi. Amaliy mashgʽulotlar 
asosan tarmoq va tarmoq qurilmalarining asosiy parametrlarini hisoblash va tarmoq 
qurilmalarini sozlash, multimediya aloqa tarmoqlarini loyihalash va tarmoqni dtadqiq 
qilishda uni modellashtirish jarayonlarini organishga yoʽnaltirilgan. Shuning uchun 
amaliy mashgʽlulotlarni oʽqitishda virtual simulyatorlardan foydalanish eng qulay 
usullaardan biri hisoblanadi. Bu bizga qimmat turuvchi qurilmalar sozlamalarini 
oʽrganish, katta koʽlamdagi tarmoqlarni loyihalashtirish va ular ustida tadqiqotlarni 
amalga oshirish imkonini beradi. 
Masalan ―VoIP texnologiyasida avozli axborotarni paketli uztish jarayonini 
oʽrganish‖ mavzusini oʽqitishda quyidagi tarmoqni ikkita virtual simulyator 
yordamida oʽrganishni koʽrib chiqamiz (1-rasm). 
1-a rasmda VoIP tarmog‘i Cisco Packet Tracer dasturida tuzulgan. Kichik 
tarmoq elementlari sifatida marshrutizator, kommutator, kirish tarmogʽiga ulanuvchiq 
qurilma, VoIP telefon, shaxsiy komyuter, laptop, planshet va mobil qurilma olingan. 


49 
1-b rasmda ovozli ma‘lumotlarni uzatish NetCracer dasturida tuzulgan. Taroq 
bir qancha murakkab tuzilishga ega. 
a)
b) 
1-rasm. Ovozli ma‘lumotlrni paketli uzatsh jarayonini oʽrganish uchun misol 
tariqasida tuzilgan tarmoqlar
Yuqorida sanab o‘tilgan virtual dasturlarning o‘ziga xos xususiyatlarini, 
ularning afzalliklari va kamshiliklarini e‘tiborga olgan holda ―Venn diagrammasi‖ 
grafik organayziri asosida qiyosiy tahlil qilishimiz mumkin. 
 
2 – rasm. Telekommunikatsiya tarmoqlarining ishlash prinsipini o‘rganishda 
foydalaniladigan Cisco Packet Tracer va NetCracer virtual dasturlarining qiyosiy 
tahlili 
Xulosa sifatida shuni aytish mumkun multimediyali aloqa tarmoqlarini 
oʽrganishda Cisco Packet Tracer dasturi imkoniyatlarining kengligi, dsturdn 
foydalanishning soddaligi va qoʽshimcha talabalar mustaqil oʽrganish ushun oquv 
ma‘nbalarining koʽpligi bilan qulay hisoblanadi. Shuningdek yuqoridagi koʽrsatib 


50 
oʽtilgan imkoniyatlar va talabalarning masofaviy ta‘lim olishida simulyator 
dasturlarini qoʽllash ahamiyatliligi bilan ham ushbu dasturdan foydalnish samaralidir.

Download 4,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   192




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish