Fan/modul kodi

Pul va foiz stavkalari 
Boshqa omillar bilan bir qatorda, pullar ishlab chiqaruvchilar va 
iste‘ molchilarning doimiy diqqat e‘ tiborida bo‘ lgan foiz stavkalarining 
tebranishiga ham ta‘ sir ko‘ rsatadi. 6-rasmdagi grafikda AQShning uzoq 
muddatli g‘ aznachilik obligatsiyalari bo‘ yicha foiz stavkasi bilan pul 
massasidagi o‘ sish tenglashtirilganligi ko‘ rsatilgan. 1960 va 1970 yillarda 
uzoq muddatli obligatsiyalar bo‘ yicha foiz stavkasi pul massasi bilan 
birgalikda o‘ sib bordi. Lekin 1980 yildan boshlab foiz stavkasining o‘ sishi 
bilan pul massasining o‘ sishi o‘ rtasida o‘ zaro aloqadorlik yo‘ qola bordi. 
Biz foizlarga oid mavzularda foiz stavkalarning xarakterini tadqiq qilganimizda 
pul va foiz stavkalar o‘ rtasidagi bog‘ liqlikni ham tahlil qilamiz. 
Monetar siyosatni amalga oshirish 
Pullar mamlakat iqtisodiy rivojlanish darajasini aniqlovchi ko‘ pgina iqtisodiy 
o‘ zgarishlarga ta‘ sir ko‘ rsatganligi sababli, monetar siyosat ya‘ ni, pullar va foiz 
stavkalarini boshqarish – butun dunyoda iqtisodiy strategiyani ishlab chiquvchilar va 
siyosatchilarning diqqat e‘ tiboridagi ob‘ ektlardan biri hisoblanadi. Mamlakatda 
monetar siyosatni amalga oshirishga Markaziy bank javobgar (AQShda bu Federal 
Zaxira Tizimi (FZT)) hisoblanadi. Shu bois, mazkur fanda AQSh va boshqa davlatlarda 
amalga oshirilayotgan monetar siyosatning o‘ ziga xos xususiyatlari va iqtisodiyotda 
pullarning miqdorini boshqarishda Markaziy banklarning rolini tahlil qilishga ham 
ba‘ zi mavzular bag‘ ishlangan. 
Monetar va fiskal siyosatning bog‘ liqligi. 
Fiskal siyosat soliqqa tortish va davlat 
xarajatlariga doir masalalarni hal etishni o‘ z ichiga oladi. Byudjet defitsiti
- 
bir yil 
ichida davlat xarajatlarining uning daromadlaridan ortishini. Byudjetning ijobiy saldosi 
(profitsit)-byudjet daromadlarining xarajatlardan ortishini bildiradi. Byudjet defitsitini 
moliyalashtirish maqsadida xukumat qarz olishiga to‘ g‘ ri keladi; ijobiy saldo esa 
davlat qarzlarini kamaytirishga imkon beradi. Televidenie yoki gazetalarda 
byudjetning ijobiy saldosi – yaxshi, salbiy saldosi – zaralar ekanligi to‘ g‘ risida 
eshitgan bo‘ lishingiz mumkin. Ushbu fikrlar qanchalik haqiqatga yaqinligini biz 2001 
yilda Argentinada yuzaga kelgan byudjet taqchilligi moliyaviy inqirozning sababi 

---

sifatida to‘ hrisida ham ko‘ rib chiqilgan. Shuningdek, biz byudjet taqchilligining pul 
massasi o‘ sishiga, inflyatsiya sur‘ atlari va foiz stavkalariga ta‘ sirini ham taxliliy 
jihatdan o‘ rganamiz.