1-мавзу. Мулк ва баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар

 
ҚАРЗНИ ҚОПЛАШ КОЭФФИЦИЕНТИ УСУЛИ 
 
Ушбу усулда қарзни қоплаш коэффициентидан фойдаланилади. У ипотека 
кредиторлари томонидан одатда, мулк тури, гаров таъминоти сифатидаги таклифла ва 
шу кўчмас мулк орқали келадиган пул оқимларига боғлиқ равишда ўзгарадиган 
андеррайтинг инструменти сифатида фойдаланилади 
,
ДСR
R
d
R
m



0
(13.14) 
 
Бу енрда: 
ДСR
 – 
қарзни қоплаш
 
коэффициенти, (банкнинг эсперт баҳоси бўйича) 
– соф операцион даромад суммасини (NOI), қарзни таъминлаш бўйича йиллик 

---

тўловлар суммасига (қарзнинг асосий қисми ва фоизлар тўлови)га бўлиш орқали 
аниқланади. 
ҚИЁСЛАНУВЧИ СОТУВЛАР ТАҲЛИЛИ 
Ушбу усул энг кўп тарқалган усуллардан бири ҳисобланади аммо, у қиёсланувчи 
сотувлар объектлари хақида тўлиқ ва аниқ маълумотлар мавжуд бўлишини талаб 
этади. Бунда қиёсланувчи объектлар учун даромадни баҳолаш усуллари, баҳолаш 
объектида қўлланиладиган усулга мос бўлиши керак. Яъни, қуйидаги шартлар 
бажарилиши лозим: 
-
даромад ва ҳаражатлар битта базисда аниқланиши керак; 
-
башорат қилинувчи солиқлар ва такрорланувчи сотувлар нархи мос бўлиши 
лозим; 
-
молиялаштириш шартлари ва бозор шартлари мос бўлиши керак; 
-
энг яхши ва энг самарали фойдаланиш мос бўлиши лозим. 
Капиталлаштиришнинг умумий коэффициентини қиёсланувчи сотувлар таҳлили 
бўйича аниқлаш кетма-кетлиги 13.1-жадвалда келтирилган. 
 
13.1-жадвал 
Капиталлаштиришнинг умумий коэффициентини қиёсланувчи сотувлар 
таҳлили бўйича аниқлаш 
 
Кўрсаткичлар
Қиёслаш объектлари 
1 
2 
3 
4 
Сотиш нархи, 
у.е
. 
208 300 
290 800 
268 700 
288 600 
Соф операцион даромад, 
у.е
. 
28 000 
38 000 
35 000 
38 000 
Капиталлаштиришнинг 
умумий 
коэффициенти 
0,134 
0,131 
0,130 
0,132 
Барча битимлар бозор шартлари асосида амалга оширилган ва бозор 
молиялаштирилиш шароитида баҳолаш объекти учун капиталлаштришнинг умумий 
коэфициенти диапазони 0,130-0,134 оралиғида бўлади. 
Капитал 
харажатларни 
қоплашни 
ҳисобга 
олувчи 
капиталлаштириш 
коэффициенти қуйидаги схема бўйича аниқланади: 
Капиталлаштириш коэффициенти 
R
o
 
= Инвестиция даромадларининг фоиз 
ставкаси 
R
on 
+ 
Қўйилма асосий суммасининг қопланиш меъёри 
R
of