Ona tili o‘qitish metodiкasi

 «Bu so‘z bizniki
» o‘yinini o‘tkazishda o‘qituvchi ko‘chma doska 
yoki kodoskop orqali ot so‘z turkumiga oid bir qancha so‘zlarni 
o‘quvchilarga tavsiya etadi. Shu so‘zlardan mavhum otlarni alohida 
yozish va ma’nosini sharhlashga ma’lum vaqt ajratiladi. Berilgan 
so‘zlar: 
kitob, baxt, taxt, ozodlik, tinchlik, tuyg‘u, sumalak, shodlik, 
chashma, bug‘doy, tegirmon, muhabbat, rasm, hurriyat, mardlik, 
qadriyat, sadoqat.
Qaysi o‘quvchi yoki o‘quvchilar guruhi otlarni tez 
va to‘g‘ri topsa, o‘yinning g‘olibi hisoblanadi. 

---

193
«Sehrli binokl
» o‘yini. Bu o‘yinda o‘qituvchi va o‘quvchilar aniq 
va mavhum otlar haqida suhbatlashganda o‘qituvchi ularga mavhum 
otlarni ko‘rib, ushlab yoki o‘lchab bo‘lmasligi haqida gapiradi. 
Shunda o‘quvchilar shu so‘zlarni sehrli binoklda ko‘rsak qani edi, 
deyishadi. O‘qituvchi ularga: «Marhamat, qani kim sehrli binokl 
orqali qancha mavhum otni ko‘rar ekan?», –deydi. Mavhum otlardan 
eng ko‘p yozgan, ya’ni uni sehrli binokl orqali bilib olgan o‘quvchilar 
o‘yin g‘olibi bo‘ladi. Shunday qilib, o‘quvchilar «Sehrli qalpoqcha», 
«Sehrli tayoqcha» kabi ertaklarga qiziqqandek «Sehrli binokl»ga ham 
qiziqish bilan qaraydilar va mavhum otlardan namunalar yozadilar. 
«Turdosh va atoqli otlar» mavzusini o‘rganishda o‘quvchilardan 
matndan yoki gaplardan bosh va kichik harflar bilan yozilgan otlarda 
bosh va kichik harflarning yozilish sabablarini izohlash, turdosh 
otlarni atoqli otlarga aylantirish, berilgan atoqli otlarning kishi ismlari, 
geografik nomlar, tashkilot nomlari, lavozim nomlari, samoviy jism 
nomlari kabi guruhlarga ajratish hamda ularning imlosini sharhlash, 
hosil bo‘lgan guruhlarni mustaqil to‘ldirish, 
Ollobergan, Xosiyatbonu, 
Roziyasulton, Egamberdi, Xudoyberdi, Xonzodabegim
singari kishi 
nomlarining imlosini tushuntirish, kishi nomlaridan r, t, d, s, n 
singari tovushlarning ikkilanib qo‘llanishi, ajratib va qo‘shib 
yoziladigan qo‘shma toponimlar (joy nomlari) hamda ularning 
imlosini sharhlash, «Belgi+nom = Belgi atoqli ot» qolipli jug‘rofiy 
nomlar (
К
ichik Osiyo, Janubiy Qozog‘iston, Sharqiy Sibir
ь
va h.k.) 
imlosini tushuntirish, tarixiy voqea-hodisalar, bayramlar nomlarini 
guruhlash, tashkilot, muassasa, kitob, gazeta, jurnal, kinofilm, musiqa, 
san’at asarlarining nomlarini to‘g‘ri yozishdan, atoqli otlarga kasb-
kor, laqab, lavozim, unvonni ifodalovchi so‘zlar bilan birga 
qo‘llaniladigan atoqli otlarni yozishga oid o‘yin-topshiriqlardan 
foydalansa bo‘ladi.