J. X. Ataniyazov, E. D. Alimardonov xalqaro moliya munosabatlari

Boshqacha aytganda, har ikki holatda ham, chet elliklar ush­
bu mamlakat kapilal zaxirasining m a ’lum bir qismiga (ulushi-
ga) ega bo'lishadi. Tashqi iqtisodiy faoliyat uatijasidan olingan
ijobiy qokiiqlar, «foyda», mamlakatning xalqaro kapital za-
xirasi sifatida rasrniy oltin-valuta zaxirasiga jamlanadi. Shuning
uchun ham, yuqorida keltirilgan to ‘lov balansining makroiqti-
sodiy tormulasi qisqacha (sodda) ko‘rinish bo‘lib, unga m a m ­
lakatning oltin valuta zaxiralari harakati (OR — official reserves)
ning hisobi q o lshiimagan. O R ning o ‘zgarishi davlalning oltin
valuta ja m g ‘arm asining kamayishi yoki ko'payishini o ‘zida ifo-
dalaydi. Bunda kapital harakati hisobi bilan b o g i iq b o ‘lgan o p e -
ratsiyalar kirmaydi.
260

---

To‘lov balansining yakuniy makroiqtisodiy modeli 
1 1 1 1
v
1 1
1avj
ko‘rinishga ega:
(I - S) + X n + OR - 0
Shunday qilib, joriy operatsiyaiar hisobi qoldig‘i. nafaqa!
xalqaro kapital harakati hisobi qoldig‘i bilan, balki ((1 — S )+ OR)
su m m a bilan tenglashtiriladi.
10.5. To‘lov balansiga ta ’sir etuvchi om illar va
uni tartibga solishning asosiy usullari
T o‘lov balansi m am lakatning jahon x o ‘jaligidagi ishtiroki,
ko‘lam i, tarkibi va tashqi iqtisodiy aloqaiari to ‘g‘risida to ‘liq
tasavvurni shakllantirib, unda, bular bilan birga quyidagilar ham
aks etadi:
— tovarlar, kapital va xizmatlar importiga b o ‘lgan talab va
eksport taklifi bilan aniqlanadigan milliy iqtisodiyotdagi tarkibiy
muvozanatsizlik;
— iqtisodiyotni bozor va davlat orqali tartibga solish holatidagi
o ‘zgarishlar;