J. X. Ataniyazov, E. D. Alimardonov xalqaro moliya munosabatlari

Kapital va moliyaviy vositalar bilan operatsiyalar hisobi
q o ld ig i (I—S) mamlakat ichidagi jam g ‘armadan investitsiyalar-
ning ortiq qismini ko'rsatadi. Mamlakat ichidagi investitsiyalar
j a m g ‘armadan ochiq iqtisodiyot sharoitida ortiq b o ‘lishi m u m -
kin. Chunki investorlar o ‘z loyihalarini moliyalashtirish uchun
mamlakat ichidagi ja m g ‘armadan ortiqcha mablag‘ni faqat ja-
hon moliya bozoridan jalb etadi (oladi). Joriy operatsiyalar hisobi
qoldig‘i (Xn) mamlakatning s o f eksporti evaziga xorijdan olingan
m ablag‘larni anglatadi.
M illiy hisobchilik tiz im in in g asosiy ayniyatlari t o i o v balan-
sining kapital va moliyaviy vositalar bilan operatsiyalar h is o ­
bi va joriy operatsiyalar hisobi o ‘zaro muvozanatlashgan, ya’ni
tenglashgan bo£lishi lozim. Bu esa, to ‘lov balansida kapital va
moliyaviy vositalar bilan operatsiyalar hisobi qoldig‘i bilan joriy
operatsiyalar hisobi qoldig‘i yig‘indisi nolga teng b o ‘lishini an g­
latadi va quyidagi ayniyat to ‘Iov balansi uchun milliy hisobchilik
tizimidagi asosiy tenglam a ekanligini ko'rsatadi.
(1—S ) + X n = 0 = BP (Balance o f Payments)
Agar, (I—S) qiymat ijobiy bo‘lsa va (Xn) manfiy bo‘lsa, kapi­
tal va moliyaviy vositalar bilan operatsiyalar hisobi qoldig‘i ijobiy
va joriy operatsiyalar hisobi qoldig‘i salbiy (defttsit) b o ‘lganligini
anglatadi. Bu esa, biz jahon moliya bozoridan qarz olgan holda,
o ‘z im izn in g eksportimizdan ko‘p import qilganiigimizni biidiradi.
Agar, (1—S) qiymat m anfiy (taqchillik) boMsa va (Xn) ijobiy
b o i s a , kapital va moliyaviy vositalar bilan operatsiyalar hisobi
qoldig‘i salbiy (defitsit) va joriy operatsiyalar hisobi qoldig‘i esa
profitsit b o ‘lganligini anglatadi. Bu esa, biz jahon moliya b o -