Talaba ma'ruzada asosiy g'oyalarni yozishi,
eshitish, ko'rish va xotira va ish
davomida olingan bilimlarning muhim g'oyalariga e'tibor qaratishi kerak.
2. Hisobotni yozish. Har bir ma'ruzaning mazmuni quyidagilarni o'z ichiga
oladi: ma'ruzaning asosiy g'oyasi; asosli g'oya, muhim xulosalar; qisqa muddatli
pauzalar; ta'riflar, printsiplar, tushunchalar.
Ma'ruza yozishda talaba o'z yozuvlarida asosiy g'oyalarni, asosiy fikrlarni, asosiy
tushunchalarni,
tamoyillarni, ta'riflarni va xulosalarni yozishi kerak. Ma'ruza
davomida professor-o'qituvchi joyni ajratib, ovozni o'zgartiradi, nutq tezligini
kamaytiradi va e'tiborga olinadigan joylarni yozib olish imkoniyatini beradi.
Muayyan mavzular to'plamini (muhim savollar, faktlar, dalillar, ta'riflar,
xulosalar, savollar va javoblar) va asosiy elementlarni
tinglash jarayonidan
farqlash qobiliyatini yozganda.
3. Matn kontekstida quyidagilarni ta'kidlash kerak:
- eslatma qoldiring;
- har bir seriya raqamini belgilang va chiziq yozing; aniq harf, ostida va
chekkasida;
- shartli qisqartmalardan foydalanish: (qarama-qarshi), masalan;
- bir nechta Tirnoqlarni chiqarib tashlang;
- Imlo, maxfiylik, sistematik xatlarga rioya qilish;
- yozish uchun joy qoldiring;
- qalam bilan yozing;
- Uyda yozuvlarni o'qish, tuzatish,
xatoni tugatish, bu ishni imkon qadar tezroq
bir kun yoki undan ko'proq vaqt davomida bajarish;
- Siz hamkoringizning matnidan matnni o'qib chiqishingiz va sizda yo'q
kitoblardan o'qishingiz kerak.
4. Kitoblar, manbalar bilan ishlash. Yuqori malakali mutaxassis bo'lish, o'z
bilimlarini doimiy ravishda takomillashtirish uchun talaba birinchi qo'ldan kitob
bilan ishlash imkoniyatiga ega bo'lishi kerak. Kitob bilan ishlash qobiliyati
chuqurroq nazariy bilimlar uchun zarur shartdir.
Birinchi kurs talabalari odatda kerakli kitobni tanlaydilar
va kitobni osongina
ta'qib qila olmaydigan tarzda o'qish qiyin. Biroq, talaba kitobni qanday topishni va
uni qanday ishlatishni bilishi kerak.
5. Talaba seminar davomida mustaqil ravishda o'rganishi va kerakli maslahatlarni
taqdim etishi kerak bo'lgan ma'ruzani taqdim etishi kerak. Talaba ijtimoiy va
gumanitar, tabiiy fanlar, mutaxassislik va boshqa ilmiy bloklarda kitoblar va
resurslarni o'rganishi kerak. U fakultetning tavsiyalari va ko'rsatmalariga amal
qilishi kerak. Shunday qilib, kerakli kitoblarni tanlash va mustaqil ta'lim
olish
qobiliyatiga ega.
6. O'z-o'zini o'rganish uchun talaba bibliografiyaning nima ekanligini va qanday
bo'lishi kerakligini bilishi kerak. Bibliografik yozuvlarni yozish alohida Notepad,
Notepad yoki kartaga yozilishi kerak. Quyidagi tartib qo'llaniladi: birinchidan,
maqolaning muallifi yoki muallifi nomi,
kitobning nomi, joy nomi, noshirning
nomi, chop etilgan sanasi, hajmi (sahifa soni) (masalan, G. Shumarov,
oilaviy
psixologiya, Toshkent, "nashriyot, 2010, p.272).
Ilmiy jurnalda yoki ilmiy to'plamda chop etilgan maqola bo'lsa, avval muallifning
familiyasi, ismi, maqola nomi, ismi, joylashuvi, sanasi (yili), raqami, so'ngra jurnal
sahifalari (masalan, O. Avlayev) ko'rsatilishi kerak. "O'zMU" ta'limining
psixologik asoslari, Toshkent, 2014, 132-bet).
Shu bilan birga, talaba kutubxonada kitobni qanday topishni ham bilishi kerak.
Mavjud kitoblarning bibliografiyasi (ro'yxati) har bir kutubxonada shifrlangan va
bibliografik xaritalar alifbo va mavzular bo'yicha (tizimlashtirish) kabinetlarga
joylashtiriladi. Talaba kitob nomi va kitob va kitobning nomi bilan kitob buyurtma
berishi mumkin.
7. Darsliklar, ilmiy ishlar yoki maqolalarni o'rganish tartibi quyidagicha bo'lishi
mumkin:
tavsiya etilgan kitob, broshyura, boblar, paragraf (lar) boshidan
oxirigacha o'qishdan oldin umumiy g'oya: muallif, kitob, maqola, bo'lim yoki
xatboshi nomi o'rganiladi; kitobga kirish, taklifga kirish, izohlash, ishning boshida
yozilgan epigrafiya va bu ishning mohiyati ushbu kitobning muhim g'oyasi va
yo'nalishi haqida fikr beradi.
Keyin ro'molchaga (qalamga) diqqat bilan e'tibor qaratib, asosiy matnni o'qing va
muhim fikrlarni yozing. Kitobni boblarda yoki bo'limlarda o'qish va asosiy
g'oyalarni qisqacha yozish tavsiya etiladi.
Kitob ijodiy ishdir, u fikr, tanqidiy fikrlash, fikrlash, lug'atlar va ensiklopediyadan
foydalanishi kerak. Jadval, rasm, diagramma, grafik, shakl, ko'rgazmalarni batafsil
ko'rib chiqish, matn mazmunini taqqoslash va matnni yuklab olish talab qilinadi.
Kitobni o'qish paytida olingan ma'lumotlarni baholash va tanqidiy tahlil qilish,
shuningdek, uning ahamiyatini ta'kidlash muhimdir.
O'qish paytida materialni turli yo'llar bilan o'qish tavsiya etiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
