Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги навоий давлат педагогика институти

Ўзбекистон олимлари томонидан оила муносабатларининг ўрганилиши. 
 
Ўзбекистонда ўтказилаётган ижтимоий психологик тадқиқотлар асосан оила ва 
оилавий муносабатларга баг1ишланган. Бу борада бир қатор психологлардан В.Каримова, 
Ғ.Шоумаров бошчилигидагиилмий ишларни келтириш мумкин. Маслан: Ғ.Б. Шоумаров 
бошчилигидаги олимлар томонидан оиланинг ижтимоий – психологик вазифалари, оиладаги 
шахслараро муносабатлар, оила негизида юзага келадиган руҳий муносабатлар, оила қуриш 
мативлари, оиланинг болалар тарбиясига бевосита таъсир кўрсатадиган ижтимоий – 
психологик омиллари каби бир қатор жиҳатлари ўрганилади. 
В. Каримова ва унинг бошчилигидаги илмий ишларида ёшлардаги оила ҳусусидаги 
тасаввурлар, уларнинг оила мотивлари, оила қуриш омилларига муносабатлари, оила турига 
кўра нотўлиқ оила муҳитидаги шахс индивидуал – психолгик хусусиятлари, ўз- ўзини 
баҳолаши, оила муҳитида шахсда намоён бўладиган феминине ва машулини сифатлар 
нуқтаи назаридан ёндашишлари тахлил этиб берилгандир. 
Оилавий муносабатлар психологияси хусусида ўтказилган муҳим тадқиқотлардан бири
Н. Соғиновнинг ўзбек оиласига хос бўлган никох ва оила муносабатлари – никохдан 
қониқиш, никох мотивлари, оила қуришнинг ўзбекларга хос бўлган ёш хусусиятлари, ёш 
ўзбек оилалардаги психологик можаролар ва ажралишларнинг сабабларини систематик 
тарзда ўрганган илмий ишидир. 

---

Шарқ мутафаккирларининг оилавий муносабатлар 
ҳақидаги қарашлари. 
Абу Али ибн Сино
:оилавий муносабатларнинг турли томонларини ёритар экан,Ибн 
Сино,аввалам 
бор оила башлиғИ олдига қатор талабларни қўяди.Оила башлиғи деб ёзади у, ҳам 
назарий, 
ҳан амалийжиҳатдан оилада тарбия масалаларини мукаммал ўзлаштирмоғи лозим. Агар 
оила бошлиғи тажрибасиз бўлса, у ўз аъзоларини яхши тарбиялай олмайди, охир иқибат у 
ижобий натижаларга эриша олмайди, ёмон тарбия нафақат ушбу оила, балки қўшмиларга, 
маҳалла-кўйга ҳам ёмон таъсир қилиши мумкин.Оиладаги бола тарбияси ота-онанинг 
жамиятда тутган мавқейидан қатъий назар,уларнинг бирламчи вазифасидир, деб 
ҳисоблайди 
Ибн Сино.
Юсуф Хос Ҳожиб: Шоирнинг фикрича, фарзанд кўриш ва унга тарбия беруш ҳар бир 
Инсон учун буюк бахтдир, уларсиз ҳаётнинг маъноси йўқ. Лекин бу нарса ота-онага 
Жуда катта маъсулиятюклайдики, унинг уддасидан чиқмоқ, ҳар бир ота-она учун ҳам 
Фарз, ҳам қарздир. Шунинг учун ҳам Юсуф Хос Ҳожиб оилавий тарбияни бола ахлоқий 
Тараққиётининг асоси, дебҳисоблаган: “Агар боланинг хулқи ёмон бўлса 

---