O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

1880-yil 
mayoyida ikkinchi yurishni boshladi. 
Uch
oy davom etgan janglardan so'ng qamalga olingan turkmanlar qai’asi 
Go'ktepa 
qo'lga kiritiidi. Buning natijasida istilo qilingan bu hududlarni 
o'z ichiga oluvchi, markazi 
Ashxabod 
bo'lgan 
Kaspiyorti viloyati 
tash- 
kil qilindi. Turkmanlarning batamom bo'ysundirilishi esa 1885-yildagina 
amalga oshirildi.
Turkmanlarning asosiy qai’asi bo'ysundirilgach, 
1881-yili 
Rossiya 
va Eron o'rtasidagi chegaralar belgilandi. Shu yili 
Sharqiy 
Turkiston- 
ning lli 
o'Ikasidagi qo‘zg‘olon podsho hukumati qo'shinlari tomonidan 
bostirilishi bilan Rossiya va Xitoy o'rtasidagi chegaralar ham belgilandi. 
Shu harakatlar bilan Rossiya imperiyasining 0‘rta Osiyo hududidagi is- 
tilochilik yurishlarining to rtinchi bosqichi 
(1889 -1 8 8 5 ) 
tugadi.
Shunday qilib, istilo qilTngan hududlarda 
besh viioyat, 
ya’ni 
Sirdaryo, Yettisuv, Farg‘ona, Samarqand 
va 
Kaspiyorti 
viloyatlari 
tashkil qilinib, ular Turkiston general-gubernatorligi tarkibiya kiritiidi.
Rossiya imperiyasining XIX asr o'rtalaridan boshlab amalga oshiril- 
gan harbiy istilochilik yurishiari natijasida Buxoro amirligi va Xiva xonligi 
imperiyaning protektoratiga aylantirildi. Qo'qon xonligi esa batamom 
tugatildi.
Mao'lubivat sabablari va oaibatlari.
XIX asrning 2-yarmida 
0‘rta 
Osiyo xalqlari Rossiya imperiyasining harbiy yurishlariga qarshi mar- 
donavor kurash olibbordi. Keng xalq ommasi vatan mustaqilligi va ozod- 
ligini mustamlakachilardan himoya qilish uchun qahramonlarcha jang 
qildi. Lekin bu davrdagi ichki nizolar, o'zaro urushlar, hukmdorlarning 
uzoqni ko‘zlab ish ko'rmaganligi oxir-oqibat yurtning mustaqilligi yo'qo- 
tilib, o'zgalarga tobe bo'lishiga olib 
keldi.
0‘rta Osiyoning Rossiya imperiyasi tomonidan bosib olinishiga, 
Qo'qon va Xiva xonliklari hamda Buxoro amirligining mag'lubiyatga

---

245