Kontaktli payvandlashning nuksonlari va sifatini nazorat

---

23-MA’RUZA. 
KONTAKTLI PAYVANDLASHNING NUKSONLARI VA SIFATINI NAZORAT 
QILISH 
Reja: 
26.1.Payvand birikmalarning nuqsonlari va ularning sabablari 
26.2
.
Sifatni nazorat qilish dasturi 
Tayanch so’z va iboralar:
yig‘ish va payvandlash moslama, potokli liniya 
avtomatik liniya, sanoat roboti 
26.1.Payvand birikmalarning nuqsonlar i va ularning sabablari 
Nuqtali, relefli va chokli payvandlashdagi nuqsonlar: 
a) chala payvandlash quyma o‘zak o‘lchamlarining belgilangan qiymatlardan kichik 
chiqishi yoki o‘zakning umuman bo‘lmasligi. By juda xavfli nuqson xisoblanadi, chunki 
uning tashqi tomonda namoyon bo‘lishi hamisha ham sezirlarli bo‘lavermaydi. Bu 
nuqsonning umumiy sababi payvandlash tokining kichikligi yoki etarlicha zich emasligi 
(payvandlash joyida) tufayli harorat maydoninin buzilishidir. Tokning zichligi etarlicha 
bo‘lmasligiga elektrodlar detalning tik devoriga tegishi natijasida juda yaqin joylashgan 
nuqta orkali tok shuntlanganda elektrodlarning tegish yuzasi haddan tashqari kattalashishi 
sabab bo‘lishi mumkin. Mazkur nuqson detallar orasidagi tirqishlar kattaligi yoki 
payvandlash joyi yaqinida tasodifan tegib ketish tufayli ham vujudga kelishi ehtimoldan 
holi emas; 
26.1- rasm
. Chala payvanllagan joylar turlari: 
a - birikmaning umuman hosil bo‘lmasligi; b - ayrim mikroreleflar bo‘yicha bog‘lanishlar yuzaga 
kelishi; v - o‘zak ulchamlarining kichikligi (d < dmin); g - o‘zaro erish joyining butkul yo‘qligi. 
b) payvand birikmaning quyma joyi nuqsonlariga darzlar, g‘ovaklar, cho‘kish bo‘lishklari kiradi. 
Darzlar notekis qizish va tez sovish oqibatida payvandlash joyida yuzaga keluvchi cho‘zuvchi 
zo‘riqishlar ta’sirida paydo bo‘la di. Bunday sharoitda asosan qizish darzlari paydo bo‘ladi, ular 
mo‘rtlikning harorat oralig‘ida (MXO) da yuzaga keladi. Darzlar paydo bo‘lishining asosiy 
sabablari rejimning haddan tashqari qattiqligi va cho‘kichlash kuchining notekis berilishidir. 
jzakning markazida har xil kavaklar, bo‘shliklar hosil bo‘lishi mumkin. Bu nuqsonga yuzaning 
iflosanishi va payvandlash paytida siqish kuchining etarli emasligi sabab bo‘ladi;