|
Norqulova Zoxida Toshbayevna
2
Annotatsiya.
Ushbu maqolada mamlakatimiz oliy ta'lim tizimida raqamli tеxnologiya va
zamonaviy usullarni joriy etishning o’rni va ahamiyati, ayniqsa, pеdagog kadrlar va yoshlarning
intеllеktual salohiyatini yuksaltirish va axborot tеxnologiyalari sohasini qo’llab
-quvvatlash davlat
siyosatining ustuvor masalalaridan biri ekanligi hahida so’z yuritilgan.
Аннотация:
В статье рассматривается роль и важность внедрения цифровых технологий и
современных методов в систему высшего образования страны, в частности, повышение
интеллектуального потенциала учителей и молодежи и поддержка информационных технологий
является одним из приоритетов государственной политики.
Annotation:
The article examines the role and importance of introducing digital technologies and
modern methods into the country's higher education system, in particular, increasing the intellectual
potential of teachers and youth and supporting information technology is one of the priorities of state
policy.
Kalit s
o’zlar
:
raqamli texnologiya, UNESCOning ma’lumoti, onlayn ta’lim, modulli o‘qitish,
raqamli avlod, innovatsion ta’lim, zamonaviy pedagog, elektron darsliklar.
1,2
Jizzax politexnika instituti
katta o‘qituvchi
lari
O‘zbekiston Respublikasi,. Jizzax shahri.
Tel:+998915917660
;
E-mail:
(
matchanova195806@mail.ru
)
423
“DEVELOPMENT ISSUES OF INNOVATIVE ECONOMY IN THE
AGRICULTURAL SECTOR”
International scientific-practical conference on March 25-26, 2021.
Web:
http://conference.sbtsue.uz/uz
Bugun zamonning shiddatkor to‘lqinlariga bardoshli bo‘lishning, rivojlanish va taraqqiyotning,
qolaversa, global integratsiyaning
yagona yo‘li ta’lim
-tarbiya va ilm-fanni rivojlantirish ekani isbot talab
qilmaydigan aksiomaga aylandi. Ana shu hayotiy haqiqatni ro‘yobga chiqarish O‘zbekistonning strategik
maqsadlaridan biridir.
Shuning uchun ham, O‘zbekistonda ta’lim tizimini kompleks
rivojlantirish,
malakali kadrlar tayyorlash maqsadlariga katta kuch va mablag‘lar yo‘naltirilmoqda.
Bugungi kunda raqamli texnologiyalar hayotning barcha sohalarida faol qo‘llanilmoqda va
iqtisodiyot, bank, xizmatlar sektori shuningdek, ta’lim jarayonini ham tez sur’atlarda rivojlanishiga
xizmat qilmoqda.
Ko‘pgina mamlakatlarning ta’lim tizimida o‘qish j
arayoniga sifatli kadrlar tayyorlash
uchun zamonaviy raqamli texnologiyalarni qo‘llay boshladi. Bugungi kunda “raqamli” mamlakatlar
ichida еtakchilar bu Norvеgiya, Shvеtsiya hamda Shvеytsariyadir. Bu borada top
-10 davlatlar qatoriga
AQSh, Buyuk Britaniya,
Daniya, Finlyandiya, Singapur va Janubiy Korеya kiradiTa’lim tizimi tajribalari
shuni
ko‘rsatmokdaki,
o‘quv
jarayonida
internet
tizimi
va
axborot
kommunikatsiya
texnologiyalari(AKT)ning yangi bilimlarini egallash, saqlash, uzatish hamda amaliy qarorlar qabul qilish
vositasiga aylantirish hisobiga kadrlarning sifat darajasini tubdan yaxshilashning imkoniyatlari tobora
kengayib bormokda.
Shuni alohida ta’kidlash kerakki, “COVID
-
2019” pandemiyasi barcha sohalar singari ta’lim
tizimiga ham o‘z ta’sirini o‘tkazdi, jumladan bog‘cha, maktab va oliy ta’lim muassasalarining barchasi
ommaviy ravishda muddatidan oldin ta’tilga chiqishdi. UNESCOning ma’lumotiga ko‘ra, dunyo
bo‘yicha 1,7 milliard o‘quvchilar darslar to‘xtatilgani sabab an’anaviy o‘qishdan mahrum bo‘lishd
i.
Yu
zdan ortiq mamlakatlarda universitetlarning yopilishi dunyo talabalarining 90 foizini uyda o‘tirishga
majbur qildi. 2020 yil 3 martga kelib UNESCO 13 ta mamlakatda ta’lim muassasalarining vaqtincha
yopilishi oqibatida 290,5 million o‘quvchi va talaba
o‘qishdan uzilib qolganini ma’lum qildi va ularni
zudlik bilan masofaviy ta’limga o‘tishga chaqirdi. Pandemiya sharoitida yurtimizdagi barcha oliy ta’lim
muassasalari ham zamon talabidan kelib chiqqan holda onlayn ta’limni yo‘lga qo‘ydi. Bu jarayonning
o‘zi ham mamlakatimiz ta’lim tizimida yangi bosqich boshlanganini anglatdi. Sababi, shu kungacha hali
hech bir oliy o‘quv yurti bunday tartibga o‘ta olmayotgan edi. Ma’lumotlarga ko‘ra, bugun pandemiya
sabab ta’lim muassasalarini yopgan mamlakatlarning 60 foizigina to‘liq raqamli ta’limga o‘tgan.
Ko‘pchilik oliy ta’lim muassasalarining rasmiy veb
-saytlarida ham MOODLE, Platonus, Moodle LMS,
SRS (Student Records System), MOOC kabi masofaviy ta’lim platformalari hamda mobil telefon va
planshetlar uchun Google Classroom, Ereader ilovalari ishga tushirilib onlayn darslar tashkil etilishi
boshlandi. Ba’zi xalqaro ekspertlar onlayn ta’limga to‘liq o‘tib bo‘lmasligi, bu jarayonga muammoli
vaziyatdan chiqish yo‘li sifatida qarash lozimligini, aks holda ta’lim sifati tushib ketishini ta’kidlasa,
ba’zilar zamonaviy ta’lim uchun yangi davr boshlanganini e’tirof etmoqda.
Oliy ta’limda onlayn o‘qitishning zamonaviy usullardan biri modulli o‘qitish hisoblanadi.
Pedagogika va metodikada modul butun tizimning muhim qismi sifatida qaraladi va uni bilmaslik
didaktik tizimning ishlamasligiga olib keladi. Modulli o‘qitish o‘quv axboroti, ta’limning mazmuni va
o‘quvchilar ishini to‘liq, mantiqiy tugallangan o‘quv bloklari (modullari) asosida tashkil etishni qat’iy
strukturalashni k
o‘zda tutadi. Modulli o‘qitishda barcha jarayonlar oldindan dasturlangan bo‘ladi, ya’ni
faqatgina o‘quv materialini o‘rganish ketma
-
ketligigina emas, balki uni o‘zlashtirish darajasi va
o‘zlashtirish sifatini nazorat qilish belgilangan bo‘ladi.
Shuni aloh
ida ta’kidlash lozimki, bugungi kun auditoriyalari o‘n yil avvalgilaridan juda katta farq
qiladi va sinf xonalari kompyuterlar, iPad, planshetlar, smart-
doskalar va boshqa turdagi ta’lim
texnologiyalari bilan jihozlangan. Dunyoning boshqa joylarida bo‘lgani kabi O‘zbekistonda ham raqamli
avlodning etti ekranli avlodi - televizor, kompyuter, planshet, tablet, fablet, smartfon va smartsoatlari
paydo bo‘lmoqda. Bunday zich raqamli muhitga ega bo‘lish va u bilan doimiy o‘zaro munosabat
natijasida bugungi kun talabalarining fikrlashi va axborotlarga ishlov berish jarayonlari oldingi fikr
yuritish va axborot jarayonlaridan tubdan farq qilmoqda.
Shunga ko‘ra, davr talabidan kelib chiqib, zamonaviy axborot
-kommunikatsiya texnologiyalariga
asoslangan innovatsion ta
’lim texnologiyalari va didaktik modellarni ommaviy va samarali qo‘llash
orqali ta’lim tizimini raqamli avlodga moslashtirish zarur. Shu bilan birga, ta’lim jarayonida tadqiqotga
asoslangan yondashuvdan faol foydalanish lozim va bu bilan ilmiy tadqiqotda talabalarning
424
Do'stlaringiz bilan baham: |
