Əlyazması hüququnda MƏMMƏdxanli rüFƏT ƏHLĠman oğLU

 
 

---

57 
3.2. AbĢeron yarımadasında çirkab suları axıdan kanalların ekoloji 
tədqiqi. 
 
1954-cü ildən "Bibiheybət" Neft Qazçıxarma İdarəsinin balansında olan 32-
ci kanal fəaliyyət göstərir. Badamdar qəsəbəsindən başlayan kanalın mənsəbi 
Bibiheybət Neftqazçıxarma İdarəsinin 4 saylı Neftqazçıxarma sexinin ərazisində 
yerləşən Xəzər Dəniz Neft Donanma İdarəsinin Gəmi Təmiri zavodunun 
qarşısındakı sahil zolağına çıxışıdır. Həmin kanalın uzunluğu 4,7 km-ə bərabərdir. 
Badamdar qəsəbəsindən bir neçə axarlar vasitəsilə çirkab sular dərəyə tökülür. 
Eləcə də, həmin qəsəbədə yaşayan 50000 nəfərlik abonentin məişət suları yuxarıda 
adı çəkilən kanala axıdılır. Kanal açıq tipli olduğundan ərazinin məişət tullantıları 
da külək vasitəsilə kanala düşür. Nəticədə, su səthi həm məişət tullantıları ilə 
örtülür, həm də pis və xoşagəlməz qoxu , antisanitariyanı yaradır. Əhali və 
müəssisələr tərəfindən kanala axıdılan çirkab suların hesabına kanalın su sərfi 
daima artır.
Kanalın suları müəyyən məsafə keçərək yeraltı boru vasitəsilə 20-ci yaşayış 
massivinə daxil olur. 20000 əhalisi olan 20-ci yaşayış massivindən kanala gün 
ərzində 2500-3000 kub metr məişət çirkab suları axıdılır. Kanal eyni zamanda 
əhalinin yaşadığı həyətyanı sahələri keçərək onları da çirkləndirir. [7] 
ARDNŞ Ekologiya İdarəsinin Ekoloji Monitorinq Departamentinin 
əməkdaşları tərəfindən aparılan monitorinq zamanı 32-ci kanalın orta sutkalıq su 
sərfi 13000-13500 kub metr , eni 110-130 sm, orta dərinliyi 25 sm müəyyən 
edilmişdir. Kanaldan götürülmüş su nümunələri kompleks tədqiqatlar 
laboratoriyasında təhlil edilmiş , çirkab suların mikrobioloji və fiziki kimyəvi 
tərkibi təyin edilmişdir. Kanalın suyunun mikrobioloji tərkibi aşağıdakı cədvəldə 
verilir: 

---

58