Əlyazması hüququnda MƏMMƏdxanli rüFƏT ƏHLĠman oğLU

Mərdəkan bağlarından götürülmüş quyu sularının kimyəvi tərkibi (mq/ekv.) 
Cədvəl 6 . 
№ Ca
2+ 
Mg
2+
Na
+
+
K
+ 
NCO
3 
SO
4
2 
Cl
- 
Z 
pH 
NO
2 
NH
4 
NO
3 
Fe 
P 
Codl
u q 
mq/e
kq 
S
u 
1 
114,
83 
59,96 
250,2
5 
314,4
7 
450,0
5 
235,5
7 
1708,4
3 
7,4
-
7,9 
0,00
08 
0,09 
10,8 
0,
25 
0,06
7 
14,4
0 
S
u 
2 
160,
0 
49,0 
225,4
0 
300,1
5 
95,0 
296,0 
1005,0 
6,5
-
8,5 
0,00
10 
0,09 
10,0 
0,
52 
0,05
1 
˂5,0 
30.03.99 
 

---

42 
Cədvəl7 .
№ Qu 
ru 
qalı
q 
Du
z 
la 
cə
mi 
C
O
3
H 
CO
3
Cl 
SO
4
Ca 
Mg 
Na
+K
C
O
3
H 
C
O
3
Cl 
S
O
4
An
od 
cə 
mi 
Mg 
Kati
on 
cə 
mi 
Na+
K
S
u 
1 
5,8
14 
2,2
55 
Y
ox 
0,2
18 
2,3
08 
1,8
40 
0,3
16 
0,1
86 
7,4-
7,8 
yo
x 
4,
28 
65,
60 
Y
ox 
71,
86 
21,
96 
17,
28 
36,1
0 
245,
40 
S
u 
2 
yo
x 
0,2
28 
2,0
5 
yox 
0,3
35 
0,1
91 
6,8-
8,5 
yo
x 
4,
36 
85,
40 
yo
x 
81,
80 
24,
75 
18,
65 
38,3
8 
230,
1 
Cədvəllərdən də göründüyü kimi quyuların suyu hidrokimyəvi tərkibinə 
görə sulfatlı-kalsiumlu-natriumlu sulardır. Minerallaşma 17,54 mq/l-dir, yəni 
istifadəyə yararlılıq həddini iki dəfədən çox aşır. [16] 
Suyun codluğu yüksəkdir -16,44 mq/ekv. Duz tərkibi -3-ə yaxındır, 
Ca
2+
,Mg
2+
,, xüsusilə SO
4
normadan artıqdır. Turşuluğu (pH
-1
) normaldır (zəif 
qələvi mühit). Azot birləşmələri içərisində yalnız nitrayın miqdarı notrçmadan 
artıqdır. İki ildən sonra həmin quyulardan götürülmüş suların analizi aşağıdakı 
nəticəni verir. Minerallaşma dərəcəsi 16,50 q/l-dir. Xəzər dənizinin suyunun 
minerallaşma dərəcədi 12-13 q/l-dir. 
Abşeron ərazisində yeraltı suların kimyəvi tərkibinə təsir göstərən təbii və 
texnogen amillər müxtəlif olub ərazinin geokimyəvi xüsusiyyətlərindən asılıdır. 
F.Ş.Əliyev (2000) neft məhsullarının yer qatında hərəkətini bir çox amillərlə bağlı 
olduğunu göstərmiş və onların fiziki kimyəvi xüsusiyyətləri, süxurların 
qranulometrik tərkibi, sıxlığı,məsaməliliyi,mineroloji tərkib, aerasiya zonasındakı 
nəmliyin miqdarı, yeraltı su axınının istiqaməti və sürəti və mineroloji tərkibini 
öyrənmişdir. Tədqiqatlar nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, Abşeron şəraitində bu 
maddələrin kimyəvi və bioloji parçalanması, toksiki xarakter daşıyır və insan 
orqanizmi üçün təhlükəli hesab edilir. 

---

43