Н а м о з – энг улуғ ибодат (МУсулмон йигит-қизларнинг дин китоби)

тарурмиз ва яна бир бор ундан чиқариб олурмиз», дейилган 
(Тоҳа сураси, 55-оят). Буни инкор қилиш Қуръонни инкор этиш-
дир, бу эса аниқ куфрдир. Ўлимдан сўнг қайта тирилишга ишо-
ниш иймоннинг шартларидан биридир. Мўминнинг ақли билан 
кофирнинг ақли шу нуқтада фарқланади.

---

12
қАБр АЗОБИ ВА рОҲАТИ
Қабр азоби ва роҳатининг ҳақлигига ишониш Аҳли сунна 
вал жамоа ақийдасининг муҳим қисмидир. Барча кофирлар ва 
гуноҳларидан тавба қилмаган мўминлар қабрларида азобланиша-
ди. Умрларини тоат-ибодатда ўтказган мўминлар қабрда роҳатда 
бўлишади. Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссалом бундай мар-
ҳамат қилганлар: «қабр жаннат боғчаларидан бир ёки дўзах 
чуқурликларидан биридир» (Термизий ривоят қилган).
Таҳовий ақийдасининг шарҳида бундай ёзилган: «Қабр азо-
би барзах азобидир. Азобланишга мустаҳиқ бўлган ҳар бир май-
йит азобдан ўзига яраша насибасини олади. У хоҳ дафн этилган 
бўлсин, хоҳ этилмаган, хоҳ йиртқичлар еб кетган бўлсин, хоҳ 
ўтда куйдирилиб, кули кўкка совурилган, хоҳ дорга осилган ва 
ё сувга чўкиб кетган бўлсин, фарқи йўқ, барибир унинг руҳига 
ва жасадига азоб етаверади. Бу борадаги хабарлар Расулуллоҳ 
соллаллоҳу алайҳи васалламдан мутавотир йўли ила собит бўл-
гандир».
Аҳли сунна вал жамоа ақийдасининг муҳим қисмларидан яна 
бири Мункар ва Накир исмли икки фариштанинг қабрда савол 
бериши ҳақлигига ишонишдир. Инсон жасади қабрга қўйилгани-
дан кейин (агар у сувга чўкиб, жасади топилмаса ҳам ёки бирор 
нарса еб кетса ҳам) Мункар ва Накир исмли икки фаришта ун-
дан «Раббинг ким?», «Дининг нима?», «Пайғамбаринг ким?» деб 
сўрашади. Уларнинг саволларига тўғри жавоб берганлар роҳатда 
бўлишади, жавоб бера олмаганлар азобда қолишади.
МЕЪрОЖ ВА ИсрО
Аҳли сунна вал жамоа ақийдасининг муҳим қисми Пайғамба-
римиз Муҳаммад алайҳиссаломнинг меърожларига – уйғоқлик-
ларида жасадлари билан осмонга ва ундан Аллоҳ таоло хоҳлаган 
жойга чиққанларига ишонишдир. Меърож ҳижратдан бир ярим 
йил аввал, ражаб ойининг 27 кечаси, жума куни содир бўлган.
Исро Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Меъ-
рож кечасида Маккаи Мукаррамадан Байтул Мақдисга борганла-

---

13
ридир. Бу ҳақда ояти карима ворид бўлган. Исрони инкор қилган 
кофир бўлади. Исро сурасининг биринчи ояти мазмуни бундай: