O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi

Kuzatishlar kundaligi va tabiat hamda mehnat kalendari. 
Birinchi  sinfda  kuzatishlar ikkinchi  yarim  yildan  boshlab  olib  boriladi.  Ob-havoning  o’zgarishlarini 
kuzatish g’oyat muhimdir. Osmonning holatlarini kuzatish jarayonida «ochiq», «bulutli», «kam bulutli» tu-
shunchalari; «quyoshni kuzatishda — «sovuq», «juda sovuq» («ayoz»), «iliq», «issiq»; Shamolni kuzatganda 
—  «kuchli»,  «kuchsiz» tushunchalari shakllanadi. Shu vaqtning o’zida bolalar yog’inning har xil turlari— 
yomg’ir, qor, do’l, tuman, qirov, buldurug’ to’g’risida tasavvurlar oladilar. 
Bolalar  asta-sekin  ob-havoni  kuzatish  natijalarini  kundaliklari  va  sinf  tabiat  kalendarida  har  kuni 
belgilab  borishga  o’rganadilar.  Ob-xavo  va  shamolning  kuchi  darslikda  keltirilgan  shartli  belgilar  bilan 
belgilanadi. 
Ob-havoni kuzatishdan tashqari o’quvchilar o’simlik va hayvonlar hayotidagi mavsumiy hodisalarni 
payqashga  o’rganib  boradilar.  Bolalar  o’simliklar  faqat  tabiatni  bezatib  qolmasdan,  balki  odamlar  va 

---

 
 
 
8
8
8
4
4
4
 
 
 
hayvonlar  uchun  zarur  ekanligini  bilib  oladilar.  Ular  oziq  beradi,  havoni  hayot  uchun  zararli  gaz  va 
changlardan tozalaydi. 
O’quvchilar  bilimini  tekshirishdagi  umum  metodik  talablar.  Darsga  tayyorlana  turib  o’qituvchi 
o’quvchilar  bilimini  hisobga  olishning  mazmuni,  metod  va  shakllarini  yaxshi  o’ylashi  kerak.  O’qituvchi 
payqagan  bilimlardagi  xatolar  va  kamyailiklar  individual  topshiriqlarni  bajarilishida  bartaraf  etilishi  lozim. 
Hajman  katta  bo’lmagan  nazorat  ishlar  o’quvchilarni  ortiqcha  band  qilmasin  (orfografik  xatolar  tekshirish 
paytida  tuzatilib  boriladi  va  ona  tili  darslarida  ishlab  chiqiladi).  O’quv  materialini  o’zlashtirilishini 
tekshirishda bolalar bilimlarini faqat o’tgan dars topshirio’yicha emas, balki butun mavzu materiali bo’yicha 
aniqlash lozim. O’qituvchi qo’ygan savollar ayrim tabiat ob‘ektlari va hodisalari o’rtasidagi sababiy aloqalar 
hamda o’zaro bog’lanishlarni ochib bermog’i zarur.