Icmailov Astan Ibragimovich Bokiyev Abdujolol Abdulxamitovich

Transformatorlarning nominal rejimi
deb ishlab chiqargan korxona 
tayyorlagan pasportda ko‘rsatilgan rejimga aytiladi. 
Transformatorlarning nominal qiymatlari
- quvvat, kuchlanishlar, toklar, 
chastota va h.k. transformatorlarning pasportida ko‘rsatilgan bo‘lib, u 

---

184 
transformatorlarning nominal rejimini ko‘rsatuvchi boshqa qiymatlar, masalan, 
f.i.k. kabilarga ham taalluqlidir. 
Transformatorlarning nominal quvvati
deb, ikkilamchi chulg‘amda Volt-
Amper bilan o‘lchangan va pasportda ko‘rsatilgan quvvatga aytiladi. 
Transformatorlarning nominal birlamchi kuchlanishi
deb, pasportda 
ko‘rsatilgan kuchlanishga aytiladi; agar birlamchi chulg‘am ulamalari mavjud 
bo‘lsa, u holda nominal kuchlanish alohida ta’kidlanadi. 
Transformatorlarning nominal ikkilamchi kuchlanishi
deb birlamchi 
chulg‘amda nominal kuchlanish bo‘lib, yuksiz ishlagandagi ikkilamchi 
kuchlanishga aytiladi; agar ikkilamchi chulg‘am ulamalari mavjud bo‘lsa, uning 
nominal kuchlanishi alohida ta’kidlanadi. 
Transformator birlamchi va ikkilamchi chulg‘amlari nominal toklari 
deb transformator pasportida ko‘rsatiladigan va nominal quvvat va nominal 
kuchlanishlar bilan ma’lum bog‘lanishda bo‘lgan birlamchi va ikkilamchi 
chulg‘amlar toklariga aytiladi. Bunda transformator f.i.k. i 100% ga yaqin deb 
faraz qilinib ikkala chulg‘am nominal quvvatlari teng qilib olinadi.
Evropa va Osiyo davlatlaridagi kabi, O‘zbekiston Respublikasida ham 
kuchlanish chastotasi 50 (Gs) qabul qilingan. 
Bulardan tashqari transformatorlar o‘zgaruvchan tok fazalar soni va 
chastotasi qiymatini o‘zgartiradigan qurilmalarda ham qo’llaniladi. 
O‘zgaruvchan tokni to‘g‘rilovchi (o‘zgarmasga aylantiruvchi) va 
o‘zgarmas tokni invertorlovchi (o‘zgaruvchanga aylantiruvchi) yarim o‘tkazgich 
asboblari bo’lgan sxemalarda ishlatiluvchi transformatorlar