Icmailov Astan Ibragimovich Bokiyev Abdujolol Abdulxamitovich

effektiv qiymati
deyiladi. 
2
m
I
I

(1.3.2) 
Bu qiymat sinusoidal tokning effektiv qiymati deb yurtiladi. EYuK va
kuchlanishning effektiv qiymatlarini xam shu tarzda yozish mumkin. 

---

45 
2
m
E
E

2
m
U
U

(1.3.3) 
1.3.3. Aktiv qarshilikli, induktiv va sig‘im elementli zanjirlardagi tok va 
kuchlanishning vektor tasvirlari.
Aktiv qarshilikli zanjir. 
Zanjirning toki va kuchlanishi
. Zanjir faqat 
R
 – 
aktiv qarshilikga ega bo‘lgandagi xolatni o’rganamiz. Bunda zanjirning 
o’zgarmas tokdagi qarshiligi 
R
ga teng bo’lsa, shu zanjirdan o’zgaruvchan tok 
o’tganda uning qarshiligi ortadi va qiymati biror
R
/
 
ga teng bo’ladi. Tajriba 
o’zgaruvchan tok chastotasi ortishi bilan 
zanjirning qarshiligi ortishini
ko’rsatadi. 1.3.5-rasm. 
1.3.5-rasm. Aktiv qarshilikli zanjir va uning vector diagrammasi 
Rezistorli zanjir qisqichlariga sinusoidal o‘zgaruvchi kuchlanish beriilganda 
u = U
M
 sin 
ω
t;

(1.3.4.) 
o’ navbatida Om qonuniga ko‘ra tok 
i = u/r = U
M
 sin 
ω
t/r = I
M
 sin 
ω
t;

(1.3.5.) 
tokning amplituda qiymati 
I
M
 = U
M
/r;

(1.3.6.) 
Amplituda qiymatini 
2
ga bo‘lib quyidagi bog‘liqlikni olamiz: 
r
U
I
M
M
2
2

; yoki
I = U/r.

(1.3.7) 
Bundan, tokning ta’sir etuvchi qiymati zanjir qisqichlaridagi kuchlanish 
qiymatini uning qarshiligiga bo‘linganiga teng bo’lishi ko’rinadi.

---

46 
Amaliyotda o’tkazgichning o’zgarmas tokdagi omik qarshiligidan 
farqlash maqsadida aynan shu o’tkazgichning o’zgaruvchan tokdagi qarshiligi