Icmailov Astan Ibragimovich Bokiyev Abdujolol Abdulxamitovich

Qisqa 
tutashtirilgan 
asinxron 
motorni 
ishga 
tushirish. 
Qisqa 
tutashtirilgan asinxron motorni elektr tarmog‘iga bevosita ulab ishga tushirish 
mumkin. Bunda motor, juda oz vaqt bo‘lsa ham, qisqa tutashish rejimida 
(5÷7)
toki bilan ishlaydi. Bu tokning qiymati juda qisqa vaqt ichida 
yuklama toki qiymatigacha pasayganligi sababli uning motor uchun xavfi 

---

289 
bo‘lmaydi. Lekin bunday motorlarning elektr tarmog‘iga ulanish soni katta 
bo‘lsa, motor 
toki ta’sirida haddan tashqari qizib ketishi mumkin. SHunga 
ko‘ra elektr tarmog‘iga ulanish soni katta bo‘lgan hollarda qisqa tutashtirilgan 
rotorli motorlarni qo‘llash tavsiya etilmaydi. Katta quvvatli motorlarni ishga 
tushirishda 
ning ta’siri bilan elektr tarmog‘idagi kuchlanish 
U
ning qiymati 
sezilarli darajada ketishi mumkin. Bunda, 
M
ning 
U
2
ga proporsionalligi sababli 
elektr tarmoqqa ulanib ma’lum yuklama bilan ishlab turgan boshqa asinxron 
motorlarning ba’zilari o‘z-o‘zidan to‘xtab qolishi, kuchlanish tiklanishi bilan 
esa ularning yana aylanib ketish xavfi bo‘ladi. Demak, ayrim hollarda motorni 
eng oddiy usul, ya’ni uni bevosita elektr tarmog‘iga ulash bilan ishga 
tushirishning imkoni bo‘lmaydi. Qisqa tutashtirilgan rotorli motorni bevosita 
elektr tarmoqqa ulab ishga tushirishda 
bo‘lishi lozim, bunda 
– 
motorning quvvati; 
– elektr tarmog‘idagi ta’minlovchi transformatorning 
quvvati. 
Hozirgi paytda elektr tarmoqlaridagi quvvat judda katta qiymatga egaligi 
uchun bir necha ming kVt li motorlarni ham bevosita ishga tushirish mumkin. 
Qishloq xo‘jaligi va qurilishlarda esa nisbatan kichik quvvatli tok manbalari 
ham bo‘ladi. Agar qisqa tutashtirilgan rotorli motorni elektr tarmog‘iga
bevosita ulab ishga tushirish imkoniyati bo‘lmasa, motorning ishga tushirish 
toki qiymati quyidagi usullar bilan kamaytiriladi.