Konstruksion materiallar va detallarning turli guruhlarini kontaktli uchma-uch payvandlashning

---

16-MA’RUZA.
KONSTRUKSION MATERIALLAR VA DETALLARNING TURLI 
GURUHLARINI KONTAKTLI UCHMA-UCH PAYVANDLASHNING 
O‘ZIGA XOS XUSUSIYATLARI 
Reja: 
1. 
Konstruksion 
materiallarning 
turli 
nuruhlarini 
kontaktli 
uchma-uch 
payvandlashning o‘ziga xos xususiyatlari
2. Turli detallarni uchma-uch payvandlashning o‘ziga x o s xususiyatlari 
 
1. Konstruksion materiallarning turli nuruhlarini kontaktli uchma-uch 
payvandlashning o‘ziga xos xususiyatlari
Uma-uch payvandlash rejimiga metallarning issiqlik-fizik, mexanik va 
metallurgik xossalari hamda oksid pardalari jiddiy ta’sir ko‘rsatadi. Masalan, 

ning 
qiymati kichik hamda mos ravishda 

va 
a 
ning qiymatlari kata bo‘lgan metallarni 
payvandlashda tokning zichligi oshiriladi. Detallarning qizish haroratini va erish 
tezligini oshirish ham shunday ta’sir qiladi. Metallning 

*
D
va oksid pardalarning 
zichligi ortganda R
cho‘q.
Oshiriladi. Qotishmaning kristallanish harorat oralig‘i 
(intervali), mo‘rtlikning harorat oralig‘i va chiziqli kengayish koeffitsienti 

ning 
kttalashishi tolalarning qatlamlarga ajralishiga, issiq darzlar va cho‘qish bo‘shliqlari 
paydo bo‘lishiga yordam beradi. Bu nuqsonlarning oldini olish maqsadida plastik 
deformatsiyajoyining uzunligi cheklanadi (chunonchi, detallarning qizish 
haroratlari gradientini oshirish hisobiga). 
Payvandlash rejimi metallarning texnologik payvandlanuvchanligiga ham 
bog‘liq. 
1. 
Kam uglerodli po‘latlar
qiyin eruvchi okeldlarni hosil qiluvchi 
elementlari bilan ajralib turadi, ularning payvandlashning termomexanik 
sikliga sezgirligi past, 

a, 


*
D
ning qiymatlari o‘rtacha bo‘ladi. 
Ular uchun eritib payvandlash rejimining ushbu parametrlari xosdir:
j
erish
=8–30 A/mm
2
; V
erish. SP
= 0,8–1,5 mm/sek; cho‘ktirishdan oldingi 
yakuniy erish tezligi V
ya.
erish.
= 4–5 mm/sek; V
cho‘q.
= 30 mm/sek; R
cho‘q
=60–
80 MPa. Eritib uzluksiz payvandlashda solishtirma kuvvat 0 , 2 - 0 , 3
k V ∙ A / m m
2
n i , kizdirib payvandlashda esa 0,1-0,2 kV∙A/mm
2
ni tashkil etadi. 
Qarshilik bilan payvandlash rejimi yumshoq bo‘lishi mumkin: j = 60-20 
A/mm
2
; t
pay
= 0,5-10 sek; R
b
= 15-30 MPa; R
cho‘q
= ( 1 , 5 - 2 ) R
b
.
2.