10. Ma’ruza: Detallarning eskizlarini bajarish. Detallarning ish

---

10. MA’RUZA:

Detallarning eskizlarini bajarish. Detallarning ish 

chizmalari

 

Reja: 

 

10.1 Eskiz va texnik rasm haqida tushuncha. 

10.2 Detalning eskizi bo`yicha uning ishchi chizmasini bajarish 

 

10.1

 

Eskiz va texnik rasm haqida tushuncha

 

 

 

 Eskiz

 

konstruktorlik hujjati bo‘lib, konstruktorlar faoliyatida, ixtirolarda va ishlab-

chiqarishni tashkil etishda keng qo‘llaniladi. Buyumni dastlabki ishlab chiqarishda, 

ta’mirlashda va boshqa hollarda ularni eskiziga binoan tayyorlanadi. Shuning uchun 

ham eskiz bajarishni barcha muhandislik yo‘nalishidagi talabalarning bili 

shlari muhim o‘rin tutadi. 

  

Eskizlar  (konstruktorlik  hujjatlarining  yagona  tizimi)  standartlarining  barcha 

talablariga rioya qilgan holda detal elementlarini tahminan proporsionalligini saqlab 

va ko‘z bilan chamalab chizmachilik asboblarisiz qo‘lda bajariladi. 

 Eskiz  kataklarga  bo‘lingan  barcha  formatdagi  chizma  qog‘ozlariga  bajarilishi 

mumkin. Detallarning ish chizmalarini chizishda ham eskiz asosiy hujjat hisoblanib, 

unda  detal  materiali,  o‘lchamlari va  rasmi  haqidagi  mahlumotlar  to‘liq  keltirilgan 

bo‘lishi  lozim.  Undan  tashqari,  detalga  (texnik  talablarga)  oid  grafik  va  yozma 

ma’lumotlar  ham  berilishi  mumkin.  Eskiz  tuzish  jarayonini  bir  necha  bosqichga 

bo‘lib o‘rganish tavsiya etiladi.  

Texnik rasm

  

Texnikaviy  rasm  chizish  chizmachilik  faninig  asosiy  bo‘limlaridan  biri  bo‘lib,  u 

rasm  chizishning  qonun  qoidalari  va  turlarini  o‘rgatadi,  shu  bilan  birga  fazoviy 

tushuncha  va  tassavurimizning  o‘sishida,  ya’ni  garafikaviy  malakamizni 

rivojlanishida muhim ahamiyatiga ega. Bu bo‘lim ayrim chiziqlar, tekis shakillar, 

sirtlar, modellar, detallar, uzellar, va buyumlarning yaqqol tasvirini chizgich, sirkul, 

hamda lekalolardan foydalanmasdan, qo‘lda tez va to‘g‘ri chizishga o‘rgatadi.