Bbk 3. (2) A 91 Atanyýazow S

YSLAM
Ärsarylarda bir urugyň, ata, müjewür, çowdur we şyh taýpalarynda 
hem tireleriň ady bolan 
yslam
sözi musulman sözi bilen asyldaş bolup, 
arap dilinde “dine boýun”, “tabyn” diýen manyny aňladýar.
Yslam diýen etnik atlar VII—VIII asyrlarda, ýagny türkmenleriň 
yslam dinine zor bilen salnyp başlan döwürlerinde dörän bolsa gerek. 
Yslamy kabul eden toparlara beýlekileriň 
yslam
diýip at dakan bolmagy 
mümkin.
EÝMIR
Oguz-türkmenleriniň gadymy taýpalarynyň biri bolan eýmirleriň 
adyny orta asyr alymlary 
eýmür
, Abylgazy bolsa 
imir
görnüşinde 
ulanypdyrlar. Mahmyt Kaşgary ony 24 taýpanyň arasynda 11-nji, 
Reşideddin, Ýazyjy-ogly we Abylgazy 18-nji, Salar Baba bolsa 21-nji 

---

244
orunda goýýar. Kaşgarydan we Salar Babadan beýleki alymlar Eýmiri 
Oguz hanyň 5-nji ogly bolan Daghanyň 2-nji perzendiniň ady we ondan 
önen il hasaplasa, Salar Baba ony Deňizhanyň 1-nji oglunyň ady çaklaýar. 
Bu alymlar eýmir sözüniň manysyny şeýle düşündirýärler: Reşideddin: 
“Soň derejede iýi (gowy) we zengin (güýçli)”; Ýazyjy-ogly: “Hetsiz eýi, 
baý ol (bol)”; Salar Baba: “Leşgerlik we tawangär bolgaý”; Abylgazy: 
“Baýlarnyň baýy”.
Etnograf alym Ýu.Zuýew 
eýmir
diýen etnonimiň aňladýan 
manysyna degişli ýörite makala ýazdy. Onuň pikiriçe, bu taýpanyň ady 
totemden emele gelip, “teke” diýen manyny aňladýar, çünki Reşideddin 
eýmirleriň totemi hökmünde şu haýwanyň adyny tutýar; galyberse-
de X—XI asyrlarda ýazylan hytaý çeşmelerinde gara guýrukly 
imo 
(imir
) diýen haýwanyň ady duş gelýär. Ol geçi ýa-da keýik bolmaly. Şu 
zatlary nazara alyp, Ýu.Zuýew imir diýen ady iki bölege bölýär: i
m
we 
–r
(goşulma).