Tizim va signallarni qayta ishlash O’quv uslubiy majmua


 Raqamli ishlov berish tizimidagi maxsus protsessorlar



Download 5,01 Kb.
Pdf ko'rish
bet84/105
Sana26.01.2023
Hajmi5,01 Kb.
#903165
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   105
Bog'liq
UMK TSQI

10.3. Raqamli ishlov berish tizimidagi maxsus protsessorlar 
Real vaqt tizimida ishlovchi signal protsessorlarni asosiy imkoniyatlari 
shundan iboratki, raqamli signallarga ishlov berish algoritmlar bilan qurilmalarni 
umumiy (ichki va tashqi qurilma bog‘lamalari) boshqarish funksiyasi bilan 


155 
ishlashidir. Raqamli protsessorlar qayta ishlash va boshqarish masalalarni yechishda 
qo‘llanilgani sababli ular “hisoblovchi” emas balki “protsessorlar” deb ataladi [22].
Raqamli protsessorlarga (RP) qo‘yiladigan texnologik talablar qo‘llaniladigan 
sohaga qarab belgilanadi. Shuning uchun real vaqt tizimida ishlaydigan RPlarga juda 
qattik talablar belgilangan. Ularga: ishonchlilik, xajm va og‘irligi minimalligi, 
minimal quvvat talab qilishi va dasturlarni ishlatish osonligini talab qiladi. Real vaqt 
tizimlarini asosiy farqi shundaki manba signallaridan kelgan signallarni qayta 
ishlash, tizim qayta ishlashi bilan bir vaqtda bo‘lishidir. Real vaqt tizimida 
ishlaydigan qurilma va dasturiy ta’minotga qo‘yiladigan asosiy talab ma’lum bir 
aniqlikni saqlashda yuqori tezlikdagi qayta ishlashlarga ega bo‘ladi.
Signallarga raqamli ishlov berishuvchi qurilmalarni yaratishni boshlang‘ich 
qismida aniq bir algoritmni qayta ishlovchi maxsus protsessorlar ishlab chiqilgan. 
TFO‘ algoritmi eng keng tarqalganligi uchun, turli xil usullarda Fure-protsessorlarni 
aloxida mikrosxema ko‘rinishida va hisoblash bloklari tarzida ishlatish, shu bilan 
birga birlashgan ichki sxemali bog‘lamalar sifatida qo‘llanilgan. Bunday 
protsessorlar noyob arxitekturaga ega bo‘lib ular faqat bitta algoritm 
o‘zgartirishlarni amalga oshirgan. Keyingi qadam Sistologik arxitekturadagi maxsus 
protsessorlarni yaratish bo‘lgan. Ular bir nechta parallel funksiyalarni bajaruvchi 
protsessor elementlarini o‘z ichiga olgan bo‘lib ularga: ikkita kiruvchi summator 
kiradi. Ular ma’lum tarzda birlashtirilgan bo‘lib, raqamli filtrlash va tez o‘zgartirish 
algoritmlarini bajargan. Signallarga raqamli ishlov berish algoritmi qurilmalari 
uchun qo‘shimcha ichki bog‘lamalari sifatida matritsali ko‘paytirgichlar qo‘llanila 
boshlagan. Ular yuqori tezlikda ketmaket raqamli o‘zgartirishlardagi matritsalarni 
va vektorlarni ko‘paytirish (protseduralarini) amallarini bajarish, Fure-taxlilda 
qo‘llaniladi.
Lekin SRIB protsessorlarni qo‘llash sohasi kengaygan sari, yangi noyob 
usullarni va algoritmlar ishlab chiqilishi, maxsus bog‘lama arxitekturali 
protsessorlarni yaratishdan bosh tortdi. Katta integral sxemalari (KIS) texnologiyasi 
uchun yanada unumdorli yangi arxitektura yechimlariga ega bo‘lgan yagona 
protsessor darajasida ishlatiladi. Maxsus raqamli protsessorlar o‘zining funksional 


156 
imkoniyati va xususiyatiga ko‘ra signallarga raqamli ishlov beruvchi 
protsessorlarning kichik (pastki) turkum modellariga kiradi. Ular arxitekturasiga 
emas balki qo‘llanilish sohasiga qarab ishlatiladi.
Signal protsessorlarninig yuqori modellari, universal qo‘llanilish sohaga ega 
bo‘lib ularni ishlatish uzun buyruqli (VLIW-arxitekturali) superskalyar 
arxitekturaga ega bo‘lib SIMD strukturaga (“bitta buyruq – ko‘p ma’lumot”) ega 
bo‘lib oqimli hisoblash va konveyer qayta ishlashlarni amalga oshiradi. Ular 32-
daraja uzunligidan kam bo‘lmagan so‘zga, yetarli rivojlangan buyruqlar tizimiga, 
rivojlangan ichki (shinali) va tashqi interfeysga ega. Universal signal 
protsessorlarning oxirgi modeli ko‘p yadroli arxitekturaga ega bo‘lib, ularda bir 
nechta parallel amallarni bajarib, to‘liq qayta ishlovchi bog‘lamalardan tashkil 
topgan.
Signal protsessorning quyi modellari maxsus belgilangan maqsadlarda 
ishlatiladi. Ularga real vaqt tizimlarida audio video signallariga ishlov berish, 
maishiy qurilmalar va ishlab chiqarish agregatlarini boshqarish tizimlarida, nazorat 
va monitoring tizimlarida, mobil aloqada, telekommunikatsion qurilmalarda 
ishlatilishi ko‘zda tutilgan. Quyi turdagi signalli protsessorlarga misollarni ko‘rib 
chiqamiz. 
10.9-rasmda GSM strandartdagi ikki diapazonli mobil telefonda signal 
protsessorlarni qo‘llanilishi keltirilgan.
10.9-rasm. ADSP21x bazasida mobil terminalning struktura sxemasi. 
Birinchi mikrosxema Analog Devices kompaniyasi tomonidan ishlab 
chiqilgan bo‘lib, ADSP218x protsessori, xotira elementi, portlar, klaviaturadan 
Radiotrakt 
Kiritish/chiqarish 
kanalining
ARU ва RAU 
Muloqot kodeki 
ADSP218x 
DSP xotirasi 
ХТТМ kanali 
OXQ (1M/bit) Kontroller 
Portlar 
Displey 
SIM 
Klavishalar 
Mikrofon 
Dinamik 


157 
ma’lumot kiritishda terminalni boshqarish va ma’lumot uzatish protokolni vujudga 
keltiruvchi paketlar kontrolleri, xotiraga to‘g‘ridan to‘g‘ri murojaat kanaliga ega. Bu 
mikrosxemaga displey, klaviatura va SIM - karta ulanadi. Ikkinchi mikrosxema ovoz 
kodekiga, yordamchi kiritish/chiqarish kanallarni analog-raqamli va raqamli-analog 
o‘zgartirgichiga ega. 
ADSP218x protsessor sxemasi 10.10-rasmda keltirilgan. Bu toifadagi 
protssessor ikkinchi avlod qo‘zg‘almas vergulli, umumiy yadrosi ADSR21xx 
asosida ishlangan.
10.10-rasm. ADSP218x protsessorining qiskartirilgan strukturasi. 
Protsessorning xotirasi 64 Kbayt bo‘lib, 2 ta ajratilgan qismlarga ega. Birinchi 
qismida faqat ma’lumotlar saqlansa, ikkichi qismida ma’lumotlar va dasturiy kod 
saqlanadi. Xotiradan uzatish shinasi xam ajratilgan. Asosiy qayta ishlovchi 
komponet avtomatlashgan mantiqiy qurilma bo‘lib (AMQ), surish sxemasi va 
ko‘paytirgich-jamlagich bir taktda 16x16 bitni qabul qilib 32-bitli natijani 
(qiymatni) beradi. Ishlash tezligini oshirishda protsessordan foydalanmagan xolda 
tashqi qurilmalar operativ xotiradan ma’lumotlar va buyruqlarni ayriboshlash 
(almashish) imkoniyatiga ega.
Protsessor nutq va kanal kodlash funksiyasini bajaradi. Asosiy yechimdagi 
masala bu signal chastota chizig‘ini ma’lumotni qisman yuqotishlarsiz siqish 
(ixchamlashtirish) va siqilgan ma’lumotni pasaygan tezlikda uzatishdir. Buday usul 
o‘z o‘rinda nutqning ayriboshlash kanalning kerakli o‘tkazish chizig‘ini toraytirish 
imkonini beradi.
24 bit 
16 bit 
DSP xotirasi 
dasturlar 
ma’lumotlar 
Arifmetik qurilma 
AMQ 
Ko’paytirib 
qo’shuvchi 
Surish 
sxemasi 


158 
Xozirgi kunda signal protsessor turli maishiy texnikaning aosiy elementi 
hisoblanadi. Mobil telefonning audiokodek funksiyasini bajarib signal 
protsessorining yadrosini shakillantiradi va u raqamli aloqa kanali interfeysida yoki 
simsiz marshrutizator modemining ichida joylashgan bo‘ladi. Xozirda rasmlarni 
qayta ishlovchi va siquvchi protativ multimedia tizimlari: oddiy mediapleyerdan 
tortib ko‘p imkoniyatli iPod, raqamli videokameralarga o‘xshash shu kabi 
qurilmalarning ichida moslashtirilgan signal protsessor mikrosxemalarini ko‘rish 
mumkin. Ular videoprotsessor yoki videokodek deb nomlanadi. 

Download 5,01 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   105




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish