Tizim va signallarni qayta ishlash O’quv uslubiy majmua

Superskalyar ishlov berish 
– bu ham bir takt davomida baravariga bir vaqt 
birligida ishlov beriladigan buyruqlar sonini oshirish texnologiyasidir. Superskalyar 
protsessorlari baravariga bir nechta beyruqlarga parallel ravishda ishlov berish 
uchun mo‘ljallangan bir nechta operatsion bloklardan iborat. Superskalyar ishlov 
berish – bu SIMD va VLIW texnologiyalarining birlashtirish jarayonidir. 10.8-
rasmda TS201S markali (TigerSHARC modeli) supeskalyar SP ishlov berish 
bog‘lamalari sxemasining tuzilishi va ma’lumotlar uzatish kanallari ko‘rsatilgan. 
Ma’lumotlar uzatish 128rli uchta takti, ikkita bir biriga bog‘lanmagan operatsion 
bloklar (AMQ, ko‘paytirgich, surish sxemasi), 32rli manzillashtirilgan 
ma’lumotlarni uzatishga mo‘ljallangan uchta kanal (sxemada ko‘rsatilmagan). SP 
8,16 va 32 bit formalarida ishlaydi [19].
10.8-rasm. TS-201S protsessorida superskalyar arxitektura va ma’lumotlar oqimi 
Ichki xotira 
М0 8 Мб 
Ichki xotira М1 
8 Мб 
Ichki xotira 
М2 8 Мб 
МlSh М0 (128р) 
МlSh М1 (128р) 
МlSh М2 (128р) 
128r 
128r 
Ko’paytiruvchi 
АМQ 
surish sxemasi 
"А" 
Registrlar 
"В" 
Registrlar 
Ko’paytiruvchi 
АМQ 
surish sxemasi 
128r 
128r 
Buyruqlarni strukturalash 
va uzatish 
nх32 
nх32 
Ma’lu-
motlar 

---

154 
Har bir taktda xotiradan 4 gacha 32 bitli buyruqlar o‘qiladi. Bu buyruqlar bir 
birlariga bog‘liq bo‘lmagan holda operatsion bloklarga uzatiladi. Operatsion bloklar 
SIMD arxitekturasi bo‘yicha tuzilgan (bitta buyruqlar oqimi – ko‘plik ma’lumotlar 
oqimi). Operatsion bloklardan har biri o‘ziga tegishli «A» va «B» registrlar bloklari 
bilan ishlaydi. Buyruqlar bir birlariga bog‘lanmagan ravishda bir vaqtni o‘zida 
ikkala bloklarga xamda har bitta blokga alohida uzatilishi mumkin. Registrlar 
bloklari uchta ma’lumotlarni uzatish taktlari bilan shunday bog‘langanki, ular bir 
vaqt birligida baravariga protsessor ishlashining bir takti davomida xotiradan ikkita 
sonni xotiradan o‘qishi va xotiraga bitta natijani yozishi mumkin. Bu SRIB bazaviy 
amallariga xos – ikkita kiruvchi qiymat va bitta chiquvchi qiymat. 
Protsessor bir takt davomida sakkiztagacha qo‘shish/ayirish amallarini va 
sakkizta ko‘paytirish/yig‘ish amallarini 16 bitli kiruvchi ma’lumotlar bilan bajarishi 
mumkin (yoki ikkita 32 bitli kiruvchi ma’lumolar bilan ko‘paytirish/yig‘ish 
amallari).
Turli xil ma’lumotlarga ishlov berish va katta buyruqli so‘zlarni operatsion 
bloklarga mo‘ljallangan alohida buyruqlarga taqsimlash yoki bo‘lish jarayonlari 
protsessorga buyruqlar darajasida parallel ravishda ishlov berish imkoniyatini 
yaratadi. Protsessorning bu kabi imkoniyatlaridan samarali foydalanish kompilyator 
buyruqlarini dastur bajarilishidan oldin rejalashtirish va boshqarish mexanizmlariga 
bog‘liq. 
Yuqorida 
ko‘rib chiqilgan signal protsessorlarining arxitekturaviy 
xususiyatlari, shuningdek konveyer va superskalyar ishlov berish nafaqat 
apparaturadagi signallarga va tasvirlarga raqamli ishlov berishda, balki 
protsessorlarning boshqa turdagi arxitekturalarida ham, ayniqsa Pentium, Power PC 
protsessorlarida xam keng qo‘llaniladi.