Tizim va signallarni qayta ishlash O’quv uslubiy majmua

11.2. Analog Devices kompaniyasi signal protsessorlarining modellari 
ADSP oilasining signalli protsessorlari yuqori unumdorligi va past narxi, 
shuningdek amaliy tizimlarni ishlab chiqarishning rivojalangan apparat va dasturiy 
vositalarining mavjudligi to‘fayli TI va Motorola kompaniyalarining ana shunday 
mahsulotlari bilan muvaffaqiyatli raqobat qilmoqda. Signal algoritmlardagi 

---

175 
protsessorlarning yuqori unumdorliligiga buyruqlarning ko‘p funksionalligi va 
moslashuvchan tizimi, signal ishlov berish uchun xos bo‘lgan amallarning ko‘pini 
apparat yordamida amalga oshirish, hisoblash jarayonlari parallelizmining yuqori 
darajasi, buyruq siklining qisqarishi hisobiga erishiladi [34]. 
Eng istiqbolli SP ga quyidagilarni kiritish mumkin: 
−
SHARC (Super Harvard Architecture Computer) oilasining suruluvchi 
verguliga ega 32-razryadli ADSP-21xx modeli protsessorlari (masalan, ADSP2126x 
i ADSP2136x); 
−
Tiger 
SHARC 
(ADSP-TS101/201/202/203) 
oilasining 
suruluvchi 
verguliga ega 32-razryadli, yuqori unumdorli protsessorlar; 
−
Blackfin 
(ADSP-BF531/532/533/535/561) 
oilasining 
qo‘zg‘almas 
verguliga ega 16-razryadli, yuqori unumdorli signal protsessorlar. 
SP ushbu modellarni batafsil ko‘rib chiqamiz. 
SHARC oilasidagi signal protsessorlar. 
Hozirgi vaqtda jahon bozoridagi 
majud 32-razryadli protsessorlardan farqli o‘laroq SHARC-arxitektura unumdorligi 
bo‘yicha jiddiy cheklashlarga ega emas. Ushbu oilaning barcha protsessorlari beshta 
asosiy qism – yuqori unumdorli yadrodan, katta hajmdagi ikki portli statistik OXQ 
dan, kiritish/chiqarishning kuchli protsessori va tashqi muhit bilan aloqa portidan, 
ichki shinalar bilan shina kommutatori orqali birlashtirilgan buyruqlar va 
ma’lumotlardan iborat (11.6-rasm). 
11.6-rasm. SHARC arxitеktura.
Yadro o‘zining tarkibida uchta mustaqil parallel ishlaydigan, maxsus registrli 
faylda vaqtincha saqlanadigan, ma’lumotlar ustida arifmetik va mantiqiy amallarni 
Ikki kirishli xotira 
Port 
Shina 
kommutator
i 
Protsessor 
yadrosi 
К/Ch porsessori 
ХТТМ 

---

176 
bajaradigan hisoblash qurilmalariga ega. Bunday registrli faylning mavjudligi 
uzilishlarga tez ta’sir ko‘rsatishni, masalan real vaqt tizimlarida ta’minlaydi. 
Yadroda ma’lumotlar adresining ikkita mustaqil generatori bor, ular hisoblash 
blokiga xotirani adresatsiyalashning o‘zgaruvchan rejimlarini, xalqa buferlarini 
tashkil etishni ta’minlaydi. Yadroni boshqarish qurilmasi ichiga o‘rnatilgan 
buyruqlar keshi bilan birga bitta mashina sikli davomida buyruqlarni tanlash va 
bajarishni amalshga oshiradi.
Ikki portli ОЗУ har birini 48-razryadli buyruqlarni, xuddi shuningdek 8, 16 va 
32-razryadli so‘zlar ko‘rinishidagi tashkil etishga yo‘l qo‘yadigan ma’lumotlarni 
saqlash uchun foydalanish mumkin bo‘lgan iikita xotira blokidan iborat. 
Axborotdan protsessor yadrosi tomonidan va istalgan tashqi qurilmadan 
amalga oshirilishi mumkin. 
Kiritish/chiqarish protsessori bevosita foydalanishning 10 ta kanalining 
ishinni boshqaruvchi xotiradan bevosita foydalanish (XBF) kontrollerini, ikkita 
to‘liq dasturlovchi ketma-ket portlarni (vaqti ajratilgan ko‘p kanalli rejimni 
ta’minlovchi), protsessorlar va multipleks tizimlar o‘rtasida operativ ravishda 
axborot almashinuvi uchun oltita tezkor 4-razryadli link-portlarni o‘z ichiga oladi. 
Tashqi muhit bilan aloqa porti tashqi qurilmalar bilan aloqa uchun ichki 
shinalar multipleksorlarini, ko‘p protsessorli tizimni tashkil qilish uchun xost-portni, 
qo‘shimcha harajatlarsiz oilaning oltitagacha bo‘lgan protsessorlarining ishlashini 
bir vaqtda bitta shinada amalga oshirish imkonini beradigan multiprotsessorli 
interfeysni o‘z ichiga oladi. 
ADSP-21xx oila protsessorlari ma’lumotlarni uzatish samaradorligini 
oshirish uchun beshta ichki shinaga ega. Dasturlar xotirasi adreslari va ma’lumotlar 
xotrasining adreslari shinalaridan bir vaqtda dasturlar xotirasi va ma’lumotlar 
xotrasining adres maydonlari chegaralarida foydalaniladi. Dasturlar xotirasi 
ma’lumotlari shinalari va ma’lumotlar xotirasi ma’lumotlarining shinasidan, 
shuningdek, xotiraning tegishli sohalaridan ma’lumotlarni uzatish uchun bir vaqtda 
foydalaniladi. Natija shinasidan oraliq natijalarni turli hisoblash bloklari o‘rtasida 
to‘g‘ridan-to‘g‘ri uzatish uchun foydalaniladi. 

---

177 
Ushbu arxitektura bita mashina sikli davomida quyidagilarni amalga oshirish 
imkonini beradi: 
−
dastur navbatdagi buyrug‘ining adresini generatsiyalash;
−
hisob bo‘yicha navbatdagi buyruqni tanlash; 
−
hisoblash amalini bajarish; 
−
ikkita ketma-ket portlardan ma’lumotlarni qabul qilish yoki uzatish.
SHARC oilasidagi signallli protsessorlar barcha o‘rnatiladaigan qurilmalarda 
yuqori klassdagi o‘lchov va nazorat apparaturasida, tibbiyot apparaturasida, maishiy 
elektronikada, nutqni tanib olish tizimlarida, telekommunikatsiya vositalari va katta 
hisoblash quvvatiga va ma’lumotlar almashinuvining yuqori tezlikli vositalarini 
rivojlantirishga ehtiyoj bo‘lgan boshqa qurilmalarda audiosignallarga ishlov 
berishni qo‘llash uchun mo‘ljallangan. 
Suruluvchi vergulga ega uchinchi avlod signal protsessorlariga Analog 
Devices protsessorlarining kechroq yaratilgan modellari kiradi.