Tizim va signallarni qayta ishlash O’quv uslubiy majmua

I
buyrug‘ining tanlash jarayoni, (avvalgi) 
i-1 
buyrug‘ining koddan yechish jarayoni va undan avvalgiroq 
i-2 
buyrug‘ining 
bajarilishi
 
amalga oshiriladi. Keyingi siklda 
i+1 
buyruq tanlanadi, 
i 
buyruq koddan 
yechiladi va 
i-1 
buyruq bajariladi.
Bunday arxitekturaning o‘tkazish qobiliyati konveyerdan vaqt birligida 
o‘tkazilgan buyruq soni bilan aniqlanadi. Nazariy nuqtai nazardan bitta buyruqning 
o‘rtacha bajarilish vaqti bitta buyruq bajarilishiga sarflangan vaqt konveyer 
bosqichlarining soniga bo‘lish amali yordamida hisoblanadi. Konveyer ravishda 
ishlov berish protsessorga uzluksiz buyruqlar oqimining uzatilishiga imkon beradi, 
alohida funksional bloklarning kutib qolish vaqti kamayadi, amallarning bajarilish 
tezligi oshadi. 
Amaliyotda konveyer bosqichlarining soni uchtadan ko‘proq bo‘ladi. 
Murakkab buyruqlarni soddaroq bo‘yruqlarga taqsimlangan holda konveyer 
bosqichlarining soni 5-10 gacha bo‘lishi mumkin. Bunday usul konveyyor ravishda 
ishlov berishning asosiy muammosini yechishga yordam beradi – ya’ni murakkablik 
darajasi har xil bo‘lgan buyruqlarning bajarilish vaqtidagi farqi. 
Maxsus buyruqlarni
qo‘llash
. RIB protsessorlarida signallarga ishlov 
berishni optimallash maqsadida maxsus buyruqlardan foydalaniladi. Bu buyruqlar 
ishlov berishning bazaviy amallarini ta’minlaydi [4, 6]:
−
yuqori chastotali signallarni raqamlashtirish va xotiraga yozish; 
−
baravariga jamlagichli ko‘paytirish;
−
kechikishni amalga oshiruvchi qiymatlarni surish; 
−
xotiradan tanlash jarayonining nusxasini olish. 
Aniq ilovalar uchun mo‘ljallangan buyruqlar ham mavjud, masalan blok 
bo‘ylab qo‘zg‘aluvchan vergulli rejimda ishlashni ta’minlash. Shuningdek sikllarni 

---

149 
tashkil qilishda ayrim buyruqlarni aniq ko‘rsatilgan soniga teng marta 
takrorlanishini ta’minlaydigan buyruqlar ham mavjud (OIX-filtrlar yoki FTO‘). 
Masalan, TMS320S50 markali SP da MASD buyrug‘i bir takt davomida bir necha 
amallarni bajaradi: 
−
ma’lumotlar xotirasidagi signal tanllovini koeffitsiyentga ko‘paytiradi. Bu 
koeffitsiyent dasturni saqlash uchun xotirada saqlanadi; 
−
avvalgi xosil qilingan ko‘paytma natijasini yig‘ilib boruvchi jamlagichga 
qo‘shadi; 
−
qiymatni keyingi navbatdagi manzilli yacheykaga surish yordamida uning 
vaqtincha kechikish jarayonini ta’minlaydi.
−
Bu kabi buyruqlar apparat vositalari yordamida maxsus ko‘paytirgich 
jamlagichlar yordamida samarali amalga oshiriladi (10.5-rasm). 
10.5-rasm. SPning ko‘paytiruvchi-yig‘uvchi strukturasi 
Х ma’lumotlar 
Y ma’lumotlar 
Х registr 
Y registr 
Х 
Р registr 
16 
16 
32 
Yi’guvchi 
summator 
Chiqarish 
registri 

---

150 
Bir nechta ko‘paytmalarni qo‘shish yordamida bajariladigan ketma-ket 
amalga oshiriladigan buyruqlarni MAS-buyrug‘i bilan birgalikda bajarish uchun 
takrorlanish buyrug‘idan foydalanish mumkin. 
X va Y registrlarining qiymatlari ko‘paytiriladi, natija jamlagichga qo‘shiladi, 
baravariga signalning navbatdagi qiymati va unga mos koeffitsiyenti ularga tegishli 
registrlardan keyingi ko‘paytirish amalini bajarish uchun o‘qiladi.