Tizim va signallarni qayta ishlash O’quv uslubiy majmua

Surish qurilmasi.
Ma’lumotlarni surish amalini bajaruvchi, shuningdek 
surish natijasi saqlanadigan registr surish qurilmasi yoki “suruvchi” deyiladi. 
Bajariladigan vazifasiga ko‘ra suruvchilarni quyidagilarga bo‘lish mumkin: 

---

119 
–
oldin suruvchilar bunda ma’lumotlarning surish amalini bajarishdan oldin 
yoki bajarilayotgan vaqtda amalga oshiriladi; 
–
keyin suruvchilar, bunda ma’lumotlarni surish amal bajarilgach amalga 
oshiriladi.
Ikkala holatda ham amal natijasini saqlovchi suruvchi strukturasi 
akkumulyator strukturasiga o‘xshaydi. Oldin suruvchilarning asosiy funksiyalari: 
–
oldindan masshtablash, ya’ni qo‘shish va ayirish arifmetik amallarni 
bajarishdan oldin ma’lumotlarni surish, shuningdek akkumulyatorga ma’lumotlarni 
yuklashdan (masalan, ma’lumotlar xotirasi yacheykasi tarkibini akkumulyatorga 
yuklash amalining bajarilishi dan) oldin surish; 
–
AMQda mantiqiy amallarni bajarishdan (masalan, protsessorda mantiqiy 
ko‘paytirish amalini bajarishdan) oldin ma’lumotlarni surish; 
–
AMQda arifmetik surishlar amallarini bajarish vaqtida ma’lumotlarni 
surish; 
–
AMQda mantiqiy va siklik surishlarni bajarish vaqtida ma’lumotlarni 
surish.
Keyin suruvchilarning asosiy vazifalari: 
–
natijalarni ma’lumotlar xotirasida saqlashda masshtablash; 
–
belgini kengaytirish bitlarini bartaraf etish; 
–
natijalarni normallashtirish; 
–
natijalarni blokda bir xil tartibni ajratishda masshtablash.
Masshtablash amal natijalarini ma’lumotlar xotirasida saqlashda amalga 
oshiriladi. Akkumulyator tarkibini surish amali akkumulyator tarkibini nusxalovchi 
suruvchida amalga oshiriladi, bunda akkumulyator tarkibi o‘zgarmaydi. Xotira 
yacheykalarida suruvchining katta MSP yoki kichik LSP so‘zi formatlarining 
o‘zgarishi qoidalariga amal qilgan holda saqlanadi. Keyin suruvchilar belgini 
kengaytirish bitini bartaraf etish uchun qo‘llaniladi va u registrda avtomatik ravishda 
generatsiyalanadi, registr ma’lumotlarni ko‘paytirish natijasini butun hisoblash 

---

120 
arifmetikasida saqlaydi. Keyin surish amalining bajarilishiga quyidagilar ko‘rsatma 
bo‘la oladi: 
−
holat registrida masshtablash bitlarining holati, bitlar kombinatsiyasi 
surishning yo‘nalishi va kattaligini aniqlaydi. Quyidagi rejimlar o‘rnatilishi 
mumkin: masshtablash ning yo‘qligi, pastga masshtablash (1 bit chapga surish), 
yuqoriga masshtablash (1 bit o‘ngga surish).
−
maxsus buyruq; 
−
akkumulyator tarkibini ma’lumotlar xotirasida saqlash buyrug‘ida surishga 
bevosita ko‘rsatish.
Cheklovchilar.
Cheklovchilar akkumulyatorda to‘lib ketish bo‘lganda to‘lib 
toshish arifmetikasini amalga oshiruvchi qurilmaning shartli nomi.