Tizim va signallarni qayta ishlash O’quv uslubiy majmua

Natijalarni yaxlitlash.
Xatto akkumulyatorlarda jo‘natishlar vaqtida to‘lib 
ketish bo‘lmasa ham ma’lumotlar xotirasida saqlash akkumulyatorning kichik LSP 
so‘zining “akkumulyator so‘zi” formatining protsessor so‘zi formatiga o‘zgarishida 
qirqish (qisqartirish) natijasida aniqlikning yo‘qotilishiga olib keladi. Bu natijaviy 
ma’lumotlarda (masalan, chiquvchi signalda) buzilishi paydo bo‘lishini anglatadi, 
bu ko‘pincha natijaning o‘zgarishi deb ataladi. Natijani ma’lumotlar xotirasida 
saqlash paytida yaxlitlash protsedurasi bunday o‘zgarishning oldini oladi. Ayrim 
protsessorlarda yaxlitlash natijani xotirani saqlash paytida avtomatik ravishda ro‘y 
beradi. Boshqa protsessorlarda yaxlitlash maxsus buyruq yordamida bajariladi.
 
Suruluvchi vergulli ma’lumotlar ustida amallar. 
SVli protsessorlarda son 
ma’lumotlarning ikki turi - SVli va QVli turi qo‘llaniladi. QVli ma’lumotlar ustida 
bajariladigan amallar ko‘rib chiqamiz. Ko‘paytgichlar QVli ma’lumotlarning 
natijasi aniq beriladigan ko‘paytirishdan farqli o‘laroq, SVli ma’lumotlarni 
ko‘paytirish amali natija aniqligining yo‘qotilishiga olib keladi. Buning sababi, 
ko‘paytirish natijasi taqdim etiladigan “kengaytirilgan so‘z” formatida mantissa 
uzunligiga (2n-1) bit emas, kamroq bit ajratilgan. Shunga qaramasdan, 
ta’minlanadigan aniqlik SRIB ning ko‘pchilik algoritmlari realizatsiyasi uchun 
yetarli. Aks holda ma’lumotni ikkilik aniqlikda ishlash imkoniyati mavjud.
Arifmetik-mantiqiy qurilmalar.
SVli protsessorlarda AMQ arxitekturasi 
QVli protsessordagilardan ancha murakkab. AMQda SVli ma’lumotlar ustida 

---

122 
barcha arifmetik amallar bajariladi (ko‘paytirishdan tashqari), SVli shaklda taqdim 
etilgan ma’lumotlarni QVliga va aksincha o‘zgartirish, shuningdek ayrim maxsus 
amal (teskari kattalikni baholash, kvadrat o‘zakning o‘rtacha qiymatini baholash, 
ayirishli qo‘shishlar) lari bajariladi. SVli protsessorlar AMQsi mantiqiy amallar va 
SVli ma’lumotlar ustida bit-manipulyatsiya amallarining bajarilishini qo‘llamaydi. 
Ushbu amallar faqat QVli ma’lumotlar bilan bajarilishi mumkin.
Suruvchilar. SVli protsessorlar arxitekturasida SVli ma’lumotlarga ishlov 
berish uchun suruvchilar ko‘zda tutilgan. Ular natija mantissasini normallashtirilgan 
ko‘rinishda taqdim etish uchun o‘ngga/chapga surishni amalga oshiradi. Bunday 
suruvchilar ishi foydalanuvchidan yashirilgan. So‘zuvchi nuqtalar ma’lumotlarini 
yaxlitlash. SVli protsessorlarda arifmetik amallar natijalari “kengaytirilgan so‘z” 
yoki “so‘z” formatida taqdim etish uchun avtomatik ravishda yaxlitlanadi. 
Standartga binoan yaxlitlashning quyidagi to‘rtta rejimi foydalaniladi: 
−
eng yaqin juft songacha; 
−
nol yo‘nalish bo‘yicha; 
−
“-∞” yo‘nalishi bo‘yicha; 
−
“+∞” yo‘nalishi bo‘yicha.