Ўзбекистон республикасининг меҳнат кодекси

252-модда. Рағбатлантирувчи хусусиятга эга тўловлар 
Рағбатлантирувчи хусусиятга эга тўловлар жумласига ходимларга 
меҳнатдаги юксак ютуқлари, касбий маҳорати, энергия ресурсларини, 
материалларни тежаганлиги, олдиндан белгиланган бошқа кўрсаткичларга 
эришганлиги учун бериладиган мукофотлар, иш ҳақига қўшимча тўловлар, 
устамалар ва бошқа тўловлар киради. 
Меҳнатга ҳақ тўлаш тизимида назарда тутилган мукофот ходимни 
олдиндан белгиланган кўрсаткичлар ва шартларга эришишга ундаш 
мақсадида иш ҳақининг таркибига киритилган ҳамда ходимга асосий 
маошидан (тариф ставкасидан) ташқари тўланадиган пул мукофотидир. 
Меҳнатга ҳақ тўлаш тизимида назарда тутилмаган рағбатлантирувчи 
мукофот бир марта бериладиган хусусиятга эга бўлган ҳамда иш 
берувчининг қарорига кўра ходимнинг олдиндан белгиланган кўрсаткичлар 
ва шартларга эришганлиги учун эмас, балки муайян воқеалар (юбилейлар, 
байрам саналари ва бошқалар) юз берганлиги ёки ходим томонидан муайян 
ҳаракатлар амалга оширилганлиги (иш берувчининг алоҳида муҳим 
топшириғини бажариш, рационализаторлик таклифини киритиш ва 
бошқалар) муносабати билан тўланадиган пул мукофотидир.
Устама ходим томонидан меҳнат шартномасида шарт қилиб 
кўрсатилган иш бажарилганлиги учун амалга ошириладиган ва 
рағбатлантирувчи (касбий маҳорат, узоқ муддат хизмат қилганлик, муайян 
ташкилотдаги ёки тармоқдаги иш стажи учун устамалар ва бошқалар) ёхуд 
компенсация хусусиятига эга (ишнинг кўчма ёхуд сайёр хусусияти, ноқулай 
табиий-иқлим шароитларидаги иш ёхуд зарарли ёки оғир меҳнат 
шароитларидаги иш, меҳнатнинг жадаллиги учун устамалар ва бошқалар) 
пул тўловидир. 
Иш ҳақига қўшимча тўлов ходим томонидан унинг тўғридан-тўғри 
мажбуриятларига кирмайдиган қўшимча вазифалар бажарилишини 
компенсация қилиш (бир неча касбда (лавозимда) ишлаганлик, 
бажариладиган иш ҳажмининг кўпайганлиги, хизмат кўрсатиш 
доирасининг кенгайганлиги, йўқ бўлган ходимнинг мажбуриятларини 
бажарганлик учун қўшимча тўлов ва бошқалар) учун ҳисобланадиган ёки 
кафолатли хусусиятга эга бўлган ҳамда меҳнатнинг нормал шароитларидан 
четга чиқилган ҳолларда ёхуд иш ҳақи ходимнинг айбисиз камайтирилган 
тақдирда ходимга иш ҳақининг бир қисмини сақлаб қолиш мақсадида 
амалга ошириладиган (тунги вақтдаги, дам олиш кунларидаги ва 
ишланмайдиган байрам кунларидаги иш, иш вақтидан ташқари иш учун 
қўшимча тўловлар, соғлиғининг ҳолатига кўра, бекор туриб қолиш, ишлаб 

---

141 
чиқариш зарурияти муносабати билан кам ҳақ тўланадиган ишга ўтказилган 
ходимларга қўшимча тўловлар ва бошқалар) пул тўловидир. 
Мукофотлаш, иш ҳақи асосий қисмига доир қўшимча тўловлар ва 
устамалар, бошқа рағбатлантирувчи тўловлар тизимлари иш берувчи 
томонидан касаба уюшмаси қўмитаси билан келишувга кўра белгиланади. 
Бюджет ташкилотларида рағбатлантирувчи тўловларни қўллаш 
тартиби ва шартлари қонунчиликда белгиланади.