# 4, 2020 pedagogik mahorat*педагогическое мастерство*pedagogical skill

# 4, 2020 PEDAGOGIK MAHORAT*ПЕДАГОГИЧЕСКОЕ МАСТЕРСТВО*PEDAGOGICAL SKILL
49 
“робот”га, “аскар”га айлантирилди. Ундаги ташаббус сўндирилди, фидойилик ҳисси ўлдирилди. 
Ўқитувчи касбий фаолиятига баҳо - унинг ўқув-илмий соҳадаги ютуқлари ёки тарбиялаб чиқарган 
шогирдлари миқдори ва сифати билан эмас, кичик ва катта даражадаги раҳбарларнинг, таълимдан 
йироқ топшириқларини “уддалашлари” ёки “лаббай, бажарамиз” деб жавоб берадиган ходимларнинг 
“сийланиши” ва бинобарин, “бундай кадрлар”нинг хизмат пиллапояларида юқорилаб кетиши асосий 
сабаб бўлди.
Бизнинг фикримизча, олий таълим муассасаси ўқитувчи – устоз мавқесининг тушиши ва 
бинобарин, мамлакатимизда таълим сифатининг замон талабларига жавоб бермайдиган аҳволга 
келишига бир қатор объектив ва субъектив омиллар сабаб бўлди. Улар қаторига қуйидагиларни 
келтириш мумкин:
-олий таълимдаги қабул ва ўқитиш тизимида коррупцион элементларнинг муқим ўрнашиб 
олиши; 
-таълим тизимида рақобат муҳитининг яратилмаганлиги, ва умуман, мактабгача таълим 
муассасалари 
ва 
умумтаълим 
мактабларини 
олий 
маълумотли 
ўқитувчилар 
билан 
таъминланмаганлиги; 
-маҳаллийчилик, қон-қариндошчилик, гуруҳвозлик иллатларининг олий таълимга кириб 
келиши туфайли профессор–ўқитувчилар таркибида турғунлик, ўзи бўларчилик, тўрачилик 
муҳитининг яратилиши; 
-олий таълим битирувчиларини ишга жойлашиши, уларга таълим муассасаларининг 
раҳбарлари ва маҳаллий ҳокимиятлар томонидан оддий ишчи сифатида муносабатда бўлишлик; 
-ўқитувчи иш фаолиятидаги бюрократик муносабатлар ва тўсиқлар, педагогик фаолиятни 
қўллаб турувчи шарт–шароитларнинг яратилмаганлиги; 
-замонавий педагогик технологияларни ўзлаштирган ўқитувчилар контингенти салмоғининг 
ўта пастлиги, чет тилларини билмаслик; 
-талабаларнинг аксарияти фақат диплом олиш учун ўқиши, уларнинг ота-оналари, 
қариндошларининг таълим жараёнига аралашуви; 
-олий таълим муассасаларининг ўқув-илмий фаолиятини ташкил қилиш инфратузилмасининг 
эскириши, ўқув адабиётларининг эскириши, янги ёзилган дарсликларнинг сифати пастлиги ёки чет 
тиллардан ғализ таржима қилиниши; 
-профессор-ўқитувчиларининг малака ошириш тизимини олий таълим муассасаси фаолиятига 
узвий боғлиқ эмаслиги; 
-олий таълим муассасаларида қабул квоталарининг асосланмаганлиги, илмий салоҳият ва 
моддий – техник база билан таъминланмаганлиги; 
-талабалар билимини баҳолаш тизимининг эскирганлиги, ўқув фанларининг кўплиги, 
амалиётларни ўташдаги муаммо ва камчиликлар; 
-олий таълим муассасалари фаолиятига, кадрлар танлаш масалаларига маҳаллий ҳокимият ва 
бошқа давлат ташкилотлари, хусусан, куч ишлатар тизимининг аралашуви; 
-олий таълим муассасалари профессор-ўқитувчиларининг мобиллик даражаларининг пастлиги, 
хорижда малака ошириш, конференция, симпозиумларда иштирок этишдаги сансалорлик (волокита) 
ва бошқалар шу каби муаммолар. 
-ўтган даврда таълим соҳасини ташкил қилиш ва бошқаришда бу соҳадаги реал ҳолатни 
билмаган жамиятни талабини тушунмаган раҳбар кадрлар келиб қолиши ва афсуски бу ҳолат ҳозир 
ҳам давом этаётганлиги ва ҳ.к. 
Тан олиш керакки, давлатимиз раҳбарининг таълим соҳасига тўғридан-тўғри инвестицияларни 
киритиш бўйича қатъий ташқи сиёсатлари янги-янги олий таълим муассасаларининг очилиши, 
хорижий университет ва институтларнинг филиалларининг ташкил қилиниши “чўкиб бораётган” 
таълим тизимини қутқаришга қаратилган дадил қадам бўлди. Маълумки, олдинги асрнинг 80-90 
йилларида илғор хорижий университетлар рақобатига бардош бера олмаган олий таълим 
муассасаларининг тубдан янгиланиши кутилмоқда эди. Собиқ Иттифоқнинг иқтисодий ва маънавий 
инқирози бу масалаларни ечишни уддалай олмади. Мустақилликни қўлга киритган республикалар, 
шу жумладан, Ўзбекистон ҳам мамлакат таълим тизимини қайта ва янгидан бошқа шакл ва мазмунда 
тузиш учун иқтисодий фундаментга эга эмас эди. Чунки хорижий инвестицияларсиз, 
инновацияларсиз бу соҳани тубдан янгилаб бўлмасди. Физикада шундай бир ҳодиса бор, яъни 
ўтказгич (металл)да электр токини ҳосил қилиш учун унга ташқи таъсир - ташқи куч таъсир қилиши 
керак бўлади. Бу фан тилида электр юритувчи куч (ЭЮК) дейилади. Худди шунингдек, ОТМларнинг 
моддий-техник базасини ривожлантириш, мавжуд ўқув-илмий лабораторияларни такомиллаштириш, 
ўқув жараёнига инновацион технологияларни киритиш катта маблағ-инвестицияни талаб қилади. 
https://buxdu.uz

---